ÇOCUK ve ERGENLERDE ALKOL UNSUR BAĞIMLILIĞI
Bağımlığın tarifi nedir? Bağımlılık sendromu tarifi birinci sefer alkol için yapılmış ve Alkol Bağımlılığı Sendromu (ABS) olarak tanımlanmıştır …
sek ölçüde tüketilmesi gereği biçiminde olur.
Tekrarlayan Kesilme Belirtileri : Bu olgu bir evvelkiyle yakından irtibatlıdır. Çoklukla unsurun yokluğunu ve/ yahut her zamanki dozun altında bir dozun alındığı devri izleyerek ve ona bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Kesilme belirtilerinin ortaya çıkışındaki zamanlama ve belirtilerin şiddeti, kullanılan unsura / bağımlılık tipine bağlıdır.
Hususun Dürtüsel Alımı Ve Öznel Farkında Oluşluk : Zihinsel olarak birey, kullandığı unsur ile ağır bir meşguliyet halinde olup, hususun onun ruhsallığında yol açtığı değişiklikleri düşünmekte giderek hızlanan bir formda hususun teminine yönelmektedir.
Husus Arama Davranışının Yoğunluğu: Bağımlılığın gelişmesini takiben, birey için yalnızca ilgili hususun temin edilmesi/edilebilmesi bile tek başına özgül ve kıymetli bir mana söz etmektedir. Günlük davranış repertuarı giderek azalmış ve birinci planda “madde kullanma” davranışı olmak üzere birkaç davranışa indirgenmiştir. Bu daralma ve sınırlanmaya bağlı olarak ferdi ve toplumsal sorumluluklar, roller, ödevler vb. ikinci, üçüncü vs. plana itilmek zorunda kalmıştır.
Kesilme Belirtilerinin Iyilettirilmesi/Önlenmesi : Kesilme belirtileri ile bir kere “tanışan” birey, sonraki adımda bunların maddeyi kullanmak suretiyle nasıl değiştiğini ve etkilendiğini öğrenmektedir. Bu öğrenmeye bağlı olarak, kesilmeyi etkileyen/değiştiren davranış yerleşik hale gelerek, bir davranış kalıbı olarak kesilmenin denetlenmesinde kullanılır olmaktadır. Örneğin ileri alkol bağımlıları, biraz az içmek kıymetine da olsa sonraki sabah için uygun bir ölçüsü ayırmaktadırlar.
Unsur Kullanım Repertuarının Daralması : Bağımlılığının ilerlemesiyle unsur kullanma davranışı günlük davranış repertuarı içinde giderek daha da “stereotipik” hale gelmektedir. Bunun en bilinen örneği alkol tipi bağımlılıkta gözlenmektedir. Toplumsal içici için alkol kullanma davranışının vakit açısından bir düzensizliği vardır. Bazan bir kokteylden başkasına, bazan birkaç gün üstüste içme biçiminde, bazan da tabiatıyla oluşan uzun ortalar ile içmektedir. Meğer bağımlılığa gerçek gelişen içme biçiminde, içme davranışı haftalık / günlük tekrarlara dönüşmek suretiyle stereotipik bir hal alarak adeta muhakkak, vilayetle de tekrarlanan “günlük aktivite” görünümündedir. İçme davranışı gün içinde vakitle sonlu ve şaşmayan bir rutin halindedir.
Ülkemizde çocuk ve ergenlerde en çok kullanılan uyuşturucu unsurlar nelerdir?
Ülkemizde yapılan bütün çalışmalar en sık olarak kullanılan uyuşturucu hususun esrar olduğunu göstermektedir. Esrar bilhassa ruhsal bağımlılık yapabilen bir unsurdur. Lakin bağımlılık potansiyeli öteki unsurlar ile karşılaştırıldığı vakit daha düşüktür. Ülkemizde çeşitli bölgelerde klâsik olarak esrar kullanımı olduğu .bilinmektedir. Öte yandan esrar hakkında bağımlılık yapmadığına ait yaygın bir kanı vardır. Oluşturduğu fizikî tesirler başkalarına nazaran daha geç ortaya çıkmakta ve daha düşük oranda ziyan vermektedir. Bu nedenle esrarın gençler ortasında daha korkusuzca kullanıldığı düşünülebilir. Halbuki üstte belirtildiği üzere esrar fizikî değil lakin ruhsal bağımlılık yapabilen bir unsurdur. Son yıllarda bilhassa bölgemizde sentetik esrar (bonzai, jameka) kullanımı artış göstermektedir. Bu hususlar esrarın bağımlılık özellikleri gösterdiği üzere sentetik yapılarından ötürü hayati tehlikeye varacak noktada bedene ziyan vermektedir.
İkinci sırada en sık olarak kullanılan uyuşturucu husus, uçucular ismi altında toplayabileceğimiz hususlardır. Bunlar ortasında Bally, UHU üzere yapıştırıcılar, Tiner üzere çözücüler ve akaryakıt, gaz üzere uçucu unsurları sayabiliriz. Uçucu hususlar içinde bilhassa Tiner ve Bally en sık kullanılanlardır. Bunlar çok çarçabuk her yerde bulunabilmekte ve isteyen herkes tarafından satın alınabilmektedir. Bu unsurlar küçük yaşlarda kullanılmaya başlanılan unsurlardır. Beyin üstüne direkt toksik tesirleri olması nedeni ile, küçük yaşlarda kullanılması sonucu çok önemli sonuçlar ortaya çıkabilir.
Sentetik uyuşturucular ismi altında toplanan unsurlardan ecstasy (metamfetamin) kullanımı ülkemizde giderek yaygınlaşmaktadır. Ecstasy bilhassa ekonomik durumu daha âlâ olan toplumsal kısımlarda, cümbüş gayesi ile kullanılmaktadır. Bu unsur hayli yüksek fiyatlar ile satılmaktadır. Tüm dünyada uzun yıllardır kullanılan bir unsur olan LSD kullanımı ülkemizde çok yaygın değildir. Lakin aşikâr kimi kısımlarda bilhassa deneme maksadı ile kullanılmaktadır. Temin edilmesi epeyce zordur.
Sıklıkla kullanılan başka uyuşturucu unsurlar sırası ile eroin ve kokaindir. Hayatları boyunca en az bir defa eroin kullanan öğrencilerin oranı %0.8 olarak saptanmıştır (?). Eroin ülkemizde en yaygın kullanılan “hard drug” özelliğini taşımaktadır. Başka ülkeler ile karşılaştırıldığında yaygınlık oranı çok daha düşük olmakla birlikte eroin kullanımı kişi ve toplum için epey önemli sonuçlar doğurabilmektedir. Zira eroinin bağımlılık yapan tesiri çok yüksektir. Kısa müddet içinde kişi bağımlı hale gelebilmektedir. Bu nedenle bir defa denemek için kullanımı bile tehlikeler yaratabilmektedir. Eroin bağımlılığının tedavisi hayli güçtür. Bağımlılarının topluma getirdiği yük yüksektir. Öbür bağımlılık potansiyeli yüksek olan unsurlar ile karşılaştırıldığında eroinin fiyatı ülkemizde hayli düşüktür.
Unsur bağımlılığına yol açan risk faktörleri nelerdir?
Cinsiyet: Yapılan tüm çalışmalarda erkeklerin daha çok husus kullandıkları görülmektedir
Sosyoekonomik durum:Dünyada yapılan çalışmalar uyuşturucu husus bağımlılığının daha çok fakir kısımlarda olduğunu göstermektedir. Daha yüksek sosyoekonomik seviyede kullanım oranlarının düştüğü belirtilmiştir. Lakin bilhassa uyarıcı olarak nitelenen unsurlar ve cümbüş emelli kullanılan sentetik unsurlar yüksek sosyoekonomik sınıf tarafından kullanılmaktadır. Ülkemizde yapılan çalışmaların çoğunluğu toplumun çeşitli bölümlerini yansıtmaktan uzaktır.
Aile:Ailenin ve aile özelliklerinin uyuşturucu kullanımdaki kıymeti küçümsenemez. Bilhassa başka yaşayan, boşanmış aile çocuklarında, aile içi irtibatın bozuk olduğu ortamlarda husus kullanımının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Husus kullanan bireylerin babalarında daha sıklıkla ağır alkol ya da husus kullanımı saptanmıştır.
Psikiyatrik hastalık: Unsur kullanımı öncesinde bilhassa Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Davranış Bozuklukları, Depresyon ve Özgüven sıkıntıları husus kullanımı ve bağımlılığa taban hazırlamaktadır.
Okul başarısı: Unsur kullanan öğrencilerin okul başarılan daha düşük olarak bulunmuştur. Birebir formda okul devamsızlıkları da daha fazladır. Lakin burada iki türlü yorum yapılabilir. Birincisi, unsur kullanımının okul muvaffakiyetini düşürdüğü, ikincisi ise okula devamı ve okul başarısı düşük öğrencilerde unsur kullanımının yüksek olduğu biçiminde yorumlanabilir. Her ikisi de bu durumu etkiliyor üzere görülmektedir.
Unsur Kullanımından Uzak Tutacak Faktörler Nelerdir?
Güçlü ve müspet aile bağları, Ebeveynlerin çocuklarının arkadaşları ve neler yaptıklarından haberdar olması, Aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması, Ebeveynlerin çocuklarının hayatlarına ilgili olmaları, Okulda başarılı olma, Okul, kulüpler üzere kurumlarla kurulmuş güçlü bir bağ, Uyuşturucu kullanımı ile ilgili gerçek bilgilenme yapılması gelir.
Aileler hangi durumlarda çocuklarından şüphelenmelidir?
Uyuşturucu unsur kullanmaya başlayan gençlerde birinci gözlenen değişiklik etraflarında yapmış oldukları değişikliklerdir. Eski arkadaşlıkların yerini yeni arkadaşlar alır. Ekseriyetle okul içerisinde maddeyi rahatlıkla bulabileceği şahıslarla arkadaşlık etmeye başlar. Duygusal olarak değişkendir. Kimi vakit sevinçli, kimi vakit öfkeli ve huzursuz olabilir. Daha evvel okulda çok güzel muvaffakiyet gösteren bir öğrenci iken başarısı düşük bir öğrenci haline gelmiş olabilir. . Meskende iken tek başına kalmaya başlamıştır. Odasının kapısını kilitleyip hiç dışarı çıkmak istemez. Aile ile olan bağlantılarını mümkün olduğunca kısıtlı tutmaya başlar, konutta daha az vakit geçirmek ister. Her zamankinden fazla para harcamaya başlar. Kendine olan bakımı azalmıştır. Sonluluk, gerginlik ve bireyler ortası bağlarda meseleler yaşanmaya başlar. Dalgınlık ve dikkatsizlik artar.
Husus kullanımında ailelerin genel tavırları neler olmalıdır?
-
Çevreyi Değiştirin: Yakınlarınızın husus, alkol kullanılan ortamlardabulunması tekrar kullanma isteğinin ortaya çıkmasına ve kaymaya sebep olabilir. Ortam değişikliği, hatırlatıcılardan uzak kalmak ismine faydalı olabilir.
-
Olumlu Yanlarını Destekleyin: Ödüllendirilen, takdir edilen davranışların gelecekte tekrar edilme mümkünlüğü daha yüksektir. Onları motive etmek ismine olumlu yanlarını takdir edin.
-
Sonlarınızı Belirleyin: Aile içi ilgilerde ve ebeveyn-çocuk ortasındaki ilgilerde hudutların net olması meçhullüğü azaltır ve uyuşmazlıkları ortadan kaldırmamıza yardımcı olur
-
Onların Seçimlerine Müsaade Verin: Konulan kuralların devamlılığını sağlamanın bir öbür yolu da seçenek sunmaktır.
-
Sorumluluk Verin.
-
Sağlıklı İrtibat Kurun.
-
Çocuğunuzla Tartışmaktan Kaçınmayın: Tartışma ve çatışma çoklukla kaçınılması gereken bir durum olarak görülür. Çatışma bir yanlışın değil, üstesinden gelinmesi gereken bir durumun habercisidir. Yeni öğrenmelere ve bağlantıyı geliştirmeye imkan sağlar. Tahminen de ailede gerekli olan değişim için fırsat sunar.
Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/cocuk-ve-ergenlerde-alkol-madde-bagimliligi