Lisan Gelişimi

sı ve iki dillilik, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik etkenler üzere lisan gelişimini etkileyen faktörler ele alınmıştır.

Bu yazıda, lisan gelişiminin bu faktörleri üzerinde durmak yerine; bozukluk sayılmayan mümkün gerilimler karşısında zekaya bağlı olmayan konuşma bozuklukları ile ilgili olarak rastladığımız durumlar hakkında ilerleyeceğiz.

Çocukların diğerleriyle münasebet kurmak konusundaki istekleri çoklukla konuşmayı öğrenebilmeleri için dürtü oluşturur ve lisanları gelişir. Birtakım çocuklar olağan bir zeka seviyesinde olmakla birlikte, bir ya da daha çok özel fonksiyonunu etkileyen gelişme geriliğinden yakınırlar. Bu gelişme bozukluğu, bilhassa konuşma alanında görülür. Hareketleri ve toplumsal davranışları oldukça olgunlaştığı sıralarda bile sessiz harfleri yanlış söylerler ve bebeksi konuşma biçimini sürdürürler. Çocuk, birtakım sözcükleri geç öğrenebilir, üç yaşından evvel şuurlu olarak konuşmaya başlarken, yedi sekiz yaşına kadar “t”, “s” ve “v” harflerini söyleyemezler. Bu, hafif konuşma bozukluğu olarak literatüre geçmiştir. Temel tehlike, hiçbir uğraş harcamadan olağanda öğrenebilecekken, sabırsız ve tahammülsüz ebeveynlerin “düzgün konuşması” için çocuklarını, şuurlu olarak zorlamalarıyla ortaya çıkar.

Çocuklar, akla yatkın konuşabilme yeteneğini kazanamazlarsa öfkelenirler.

Olağan durumlarda biriyle irtibata geçerken, paylaşımda bulunurken karşı tarafın sizi kolaylıkla anlayabildiğini bilirsiniz. Bunun vermiş olduğu rahatlıkla irtibatınız devam eder ve sağlıklı bir biçimde dilediğinizde sonlandırabilirsiniz. Zira bağlantıda kişinin kendini anlatması, en az karşı tarafın sizi anlaması kadar değerlidir. Artık, söz haznesi gelişmemiş, sesleri gerçek çıkaramayan ve şimdi soyut periyoda geçememiş bir çocuk düşünün. Kendini anlatmak isteyen, hisleri en üst düzeyde yaşayan lakin bir türlü bunu başaramayan bir çocuk… Tam da “kendi”ni ispat edeceği, fikirleriyle var olduğunu göstereceği bir periyotta bu çocuğun içinde barındırdığı yeni ve öfke dolu hisleri kestirim edebilirsiniz. Bu ortada ebeveynleri, bu durumu onaylamadıklarını belirtirlerse çocuğun konuşmayı öğrenmesi daha da zorlaşır. Anksiyetenin üstesinden gelebilmesi için savunma düzenekleri geliştirmesine yol açılabilir. Bu üzere durumlarda çocuklar daha öfkeli davranırlar ve davranış bozukluklarına reaksiyon gösterirler. Böylelikle, klinik tablo daha da karmaşıklaşır. Konuşmada, şayet gelişmeye bağlı ağır bozukluklara rastlanırsa, ki bu nadirdir, bu durumda kesin teşhis koyulması gereklidir.

Gecikme, tembellik değildir.

Çocuklarda okuma ve yazmaya yol açan bozukluklar olmadığı sürece öğretmenler, ebeveynler ve çocukların kendisi dahi bu gecikmeyi tembelliğe bağlarlar. Bu biçimde etiketlenen çocuklar cüretlerini yitirirler ve öğrenme dürtüleri zayıflar. Okuma ve yazma, eğitimin temelini oluşturduğundan, bu bilgileri vaktinde almayan çocuklara “geri kalmış” rolü giydirilir. Lakin bilinmelidir ki, bu çocukların daha ihtimamlı bir yardıma ihtiyaçları vardır. Her şeyden evvel, özgüvenlerini ve öğrenme isteklerini koruyabilmeleri için eksiklerinin çıkarılması ve buna yönelik bir çalışma programı, aktivite listesi çıkarılması gerekir.

Eski vakitlere baktığımızda, kendi çocukluk devirlerinizi düşündüğünüzde sistemin bu türlü olmadığını, size vaktinde kimsenin yardım etmediğini, kendinizin çalıştığını söyleyebilirsiniz. Bu fikirle birlikte çocuğa verilen tembel etiketi ebeveynlere nazaran, “Biz pes ettik, artık muvaffakiyet ya da başarısızlık çocuğun elinde.” formunda çevrilebilir. Lakin, günümüzde teknolojinin ve bilimin de ilerlemesiyle, ne ders bahisleri birebirdir, ne de çocuğun bilişsel marifet ve kapasitesi… Daha toplumsal ve interaktif bir toplumun içinde eğitilen çocuklar, yeniden daha fazla ilgi ve efora gereksinim duyacaklardır.

Önerilen Kitaplar:

1. Duy, İşit, Dinle, Anla: İşitsel Kavramayı Geliştirme El Kitabı – Lisan Marifetleri Serisi

2. Sorun Çocuklar – Dr. Sula Wolff

3. Muvaffakiyete Götüren Aile – Doğan Cüceloğlu

4. Çocukluğa Geçiş Meselelerine Mucize Tahliller – Tracy Hogg & Melinda Blau

5. Kesintisiz Öğrenme – Mümin Sekman

6. Çocukta Oyunla Tedavi – Hans Zulliger 

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/dil-gelisimi