ÇOCUKLARDA SORUN ÇÖZME HÜNERİ

iko-sosyal gelişim bireyin içinde bulunduğu toplumsal uyaranlara, küme hayatının kural ve zorunluluklarına karşı hassaslık geliştirmesi bunun sonucunda yaşadığı ortamdaki bireylerle uyumlu olma sürecidir. Toplumsal sorun çözmede ise “ bir kişinin günlük hayatta karşılaşılan sorunları tanımlaması ya da tesirli tahlil yollarını bulması yahut ahenk sağlamasında kendi kendini yöneten bilişsel ve davranışsal süreçlerdir. Çocuk toplumsal yaşama başladığı andan itibaren sıkıntılar başlayacaktır. Bu nedenle çocuklarımızın karşılaştıkları meselelerle ilgili olarak sabırlı olmamız gerekmektedir. Çocuklarımızı cesaretlendirip meselelerini kendilerinin çözmelerine fırsat vermeliyiz. Yaşadığı toplumsal sorunlara tahliller bulması konusunda ebeveynleri tarafından cesaretlendirilen çocuklar tahlil bulmaya daha istekli olur. Bilgisini, maharetini kullanacak fırsat bulmuş olur. Bu bahiste onlara yapabileceğimiz en büyük yardım meselelerini çözme istikametinde bakış açılarını geliştirmelerini desteklemektir.

Böylelikle sorun çözme çocuğun yeteneklerinin, kendine hürmet ve itimat hislerinin gelişmesini hızlandırmasının yanında bir birey olarak gelişmesini çabuklaştırmaktadır.

Bir meseleyle karşılaştığımızda kimimiz bu sorunu epeyce soğukkanlılıkla ele alıp çözmeye çalışır kimimiz ise sorunun omuzlarımıza bir yük üzere bindiğini düşünür ve sorunu çözmek yerine pes eder. Bu duruma yaklaşımlarımız sahip olduğumuz mizaçtan etkilendiği kadar ailemizin bizlere verdiği eğitimlerden de etkileniyor. Küçük yaşlarda edinilen sorun çözme maharetleri çocukların ileri yaşlarında da kendi kararlarını şekillendirmelerinde büyük rol oynuyor.

Anne ve babalar çocuklarının küçük yaşlarda sıkıntılarla müsabakalarını ya da bunlarla baş etmek zorunda kalmamalarını engellemek için genelde kendileri sıkıntılara müdahale etmeye ve çözmeye çalışıyorlar. Lakin bu durum görünürde çocuğu sıkıntıdan uzaklaştırsa da çocuğun ilerideki hayatında öteki meselelerle müsabakasına neden oluyor. Çocuk kendi denetimi ile sorun çözmeyi, karar vermeyi öğrenemeden ve daima birilerinin kararlarına bağımlı olarak büyür, fakat bir gün kendi kararlarını vermek zorunda kalınca ne yapacağını bilemez ve çıkmaza girer.
Toplumsal sorunların tahlili, çok kez diğerlerine karşı sorumlu olmayı kabul etmeye ve anlamaya bağlıdır. Karşılaştıkları zahmetler üzerinde diğerlerinin karar vermesini bekleyeceği yerde bu zahmetlere tahlil yolları bulmak için ebeveynleri tarafından cesaretlendirilen çocuk, mevcut sorunun gerektirdiği işi yapmaya çalışırken bilgisini, anlayışını, hünerini de kullanacak bir fırsat bulmuş olur.

SORUN ÇÖZMEDE ANNE-BABANIN TESİRİ

Çocuğun tüm gelişim alanlarında olduğu üzere sorun çözme maharetinin gelişiminde de ana baba tavırları tesirli olmaktadır. Çocuğun ileriki ömründe gerek aile içindeki bireylerle gerek yaşıtları ve başka beşerlerle sağlıklı, gerçek ilgiler kurabilmesi için fırsatların sağlanması ve bunların geliştirilmesi ana babaların tavır ve davranışları ile şekillenir. Çocuk diğerlerine karşı nasıl davranacağını, toplumda karşılaştığı zorluklarla başa çıkabilmeyi öğrenmek zorundadır. Bu alanda uygun bir örnek oluşturmanın ve çocuğun toplumsal davranışına form vermenin sorumluluğu da aileye düşmektedir.

• Çocuğunuzu bir sorun anında kesinlikle dinleyin ve onun muhtaçlıklarını, isteklerini anlamaya çalışın.
• Çocuğunuzun kanılarını özetleyerek yanlışsız anlayıp anlamadığınızı ona gösterin.
• Çocuklarınız bir problemle karşılaşınca ya tahlil teşebbüsünde bulunur ya şikâyette bulunur ya da sorunu yok sayar, üstünde durmaktan kaçınırlar. Çocuklarınızı cesaretlendirerek onların problemlerini kendilerinin çözmelerine fırsat verebilmelisiniz.
Meselelerini çözme istikametinde bakış açılarını geliştirmelerini desteklemeniz gerekmektedir. Ona direkt tahlili söylemek yerine, onlara açık uçlu sorular sorarak çocuğun düşünmesini sağlamalısınız. ‘
’Ne oldu?” , “Sorun nedir?”, “…………. olmadan (örneğin o sana bağırmadan) evvel ne olmuştu?”,
“………….. olunca (örneğin, o sana bağırınca) ne hissettin?”,
“Sen …….. yapınca (örneğin onu annesine şikayet edince) Ne oldu?”,
“Sen …….. yapınca (şikayet edince) o ne hissetmiş olabilir?”,
“Sen …….. yaptıktan sonra (şikayet ettikten sonra) sonuç ne oldu?”,
“…………..yapmaktan (şikayet etmekten) daha öteki ne yapabilirdin?”,

“ ……….yapmak (onu diğerine şikâyet etmek) sence yeterli bir fikir mi?” (Uygun bir fikir olduğunu düşünüyorsanız, “Öyleyse bunu deneyebilirsin.” diyebilirsiniz),
“Burası …………. yapmak için (onu şikâyet etmek için) sence uygun bir yer mi / uygun bir vakit
mı ?”, “Bunun için daha uygun bir vakit düşünür müsün?” vb. sorularla tahlil yolu bulabilmesi için cesaretlendirebilir ve husus hakkında düşünmesi için teşvik edebilirsiniz. Bu çeşit konuşmalarla çocuk kendi davranışının nedenleri, davranışlarının öbürleri üzerindeki tesirleri, davranışlarının muhtemel sonuçları üzerinde düşünmeye yönlendirilmiş olur.

ASLA LAKİN ASLA ÇOCUK İSMİNE
SORUNU SİZ ÇÖZMEYİN.
Böylelikle çocuk, aldığı kararların sonuçlarını yaşayıp bir sonraki için farklı tahliller bulacaktır.
Bu türlü durumlarda sonuçlar üzerinde konuşup
“Daha yeterli sonuç almak için neler yapabilir?” ya da “Bir sonraki sefere nasıl farklı davranabilirsin?” üzere sorular sorulabilir. Farklı alternatifler yahut farklı bakış açıları geliştirmeleri için düşünmeleri sağlanabilir.

• Çocuğunuzun his ve muhtaçlıkları hakkında karşılıklı konuşun. Çocuğunuzla birlikte beyin fırtınası yaparak tahliller bulmaya çalışın ve aklınıza gelen tüm fikirleri çocuğunuzla birlikte bir kâğıda yazın, birlikte listenizi gözden geçirin ve en uygun tahlili bulun.
• Çocuğunuza küçük sorumluluklar verin, böylelikle onun kendine olan inancını arttırmış olursunuz. Kendine itimadı olan bir çocuk problemlerle baş ederken daha rahat olacaktır.
• Çocuğunuza kendi fikirlerini sorun, fikirlerini öğrendikten sonra neden bu türlü düşündüğünü anlamaya çalışın. Fikirlerini özgürce belirtebilen bir çocuk, sorun çözerken kendi kararlarının ehemmiyetini anlayabilecek ve kendi kararları ile sorunu çözmeye çalışacaktır.

ONLARA BALIK VERMEK YERİNE,
BALIK TUTMAYI ÖĞRETMEK
• Aile toplantıları yoluyla ve kendi hayatınızda gerçek problemleri nasıl çözdüğünüzü çocuklarınıza göstererek konutunuzda bir sorun çözme ortamı yaratın. Bu süreçte, çocuklarınız isterlerse bir sorunu tartışma fırsatına sahip olabilirler.
• Çocuğunuza çeşitli kitaplar okuyun ve kitapta olan karakterlerle ilgili sorular sorun. Örneğin kitaptaki karakter bir sıkıntıyla karşılaşmıştır, siz de çocuğunuza “Eğer, sen onun yerinde olsaydın ne yapardın?” diye sorabilirsiniz. Böylelikle çocuğunuza farklı meseleler hakkında düşünme fırsatı vermiş olursunuz.

Çocuğunuzun problemlerini üstlenmek, onu sorun çıkabilecek ortamlardan korumak yahut uzaklaştırmak, ortamı evvelce meselesiz hâle getirmeye çalışmak, sorunu onlar ismine çözmektir. Lakin bu durum görünürde çocuğu problemden uzaklaştırsa da onun farklı meseleler yaşamasını engellemez ve ileride ömründe çözemediği birçok meseleyle müsabakasına neden olur. Bu da çocukların anne babalarına bağımlı olup sorun çözme maharetlerinin gelişmesinde olumsuz tarafta etkilemektedir. Çocuğunuza inanın ve itimadın. Onu, başarılı olması, hünerlerinin ötesine geçebilmesi için sevgi ve inançla destekleyin. Her mevzuda olduğu üzere sorun çözme konusunda da siz çocuklarınıza bir modelsiniz. Çocuklar başkalarının sorun çözmeyi tecrübe yoluyla öğrenirler ve meselelerini çözerek öz itimatlarını artırıp fikirlerini açıklama ve kendini savunma taraflarını geliştirebilirler. Şayet çocuklar tahlili kendileri bulurlarsa, bunu uygulamaya koyma olasılıkları da daha fazladır. Onlar, tahlil tekliflerini benimsemeye pek istekli değildir. 

UNUTMAYIN, SORUN ÇÖZEBİLEN ÇOCUK MUTLU ÇOCUKTUR.
 

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/cocuklarda-problem-cozme-becerisi