İLKOKUL PERİYODUNDA ÇOCUKLARLA İRTİBAT NASIL OLMALIDIR ?

ntı İçin Neler Gereklidir?

1- Etkin dinleme: İrtibatın temel bir tamamlayıcısıdır. Faal bir dinleyici olduğunuzda; çocuğunuzun his ve fikirlerini paylaşma gereksinimi ve isteği olduğunu kabul edersiniz ve anlayışlı davranırsınız. Faal dinlemeyi öğrenen anne ve babalar, çocuklarının hislerini daha uygun anladıkça sıcacık bağlantılar kurulacaktır. Korkmayın, çocuklarınız hangi yaşta olursa olsun onları kucaklayın ve sarılın. Anne baba olarak sizi model alan çocuklarınıza tatlı lisanınızla, faal dinlemenizle, onlara duyduğunuz hürmet ve sevgiyi göstererek örnek olun. Her çocuk kıymetlidir ve her çocuk kendisini anlayan, meselelerine karşılık bulan, sevinçlerini ve ıstıraplarını paylaşan bir aile ortamında yetişmek ister. Çocuklarınızı bir birey olarak kabul edin o vakit bağlantınız daha sağlıklı olacaktır.

Etkin Bir Dinleyici Olabilmek İçin:

• Dinlemek için vakit ayırın. Dikkat dağıtan ögelere mümkün olduğunca pürüz olun. Çocuğunuzun söylemeye çalıştığını duymak ve anlamak için bunu istemeniz ve o anda çocuğun duyduğu kaygılar konusunda ona yardıma açık olmanız gerekir. Kimi anne-baba ve çocuklar yatma vaktinden evvel en yeterli bağlantı kurduklarını yahut akşam yemeği sırasında paylaşımda bulunduklarını keşfetmişlerdir.

• Kendi niyet ve bakış açınızı bir yana bırakıp, kendinizi çocuğunuzdan bilgi alacak biçimde hazırlayın. Tüm dikkatinizi ona yöneltin ve tecrübelerini anlayabilmek için kendinizi onun yerine koyun. Onun niyetlerine paha verdiğinizi ve onları kıymetli bulduğunuzu hissettirin ve onun bakış açısına karşı hassas olun.

• Duyduğunuz iletisi dinleyin, özetleyin ve çocuğunuza tekrarlayın. Buna yansıtıcı dinleme denir. Uygun bir vakitte, onun size neyi söylemeye çalıştığına ilişkin fikirlerinizi sakin bir biçimde belirtin. Duyduğunuzu motamot tekrarlamayın, çocuğunuzun ne düşünüyor ve hissediyor olabileceğini derinlemesine ele alın. Unutmayın ki, söylenen kelamlar gerçek ve tam iletiler olmayabilir.

• Altta yatan iletiler çocuğunuzun hislerini, endişelerini ve telaşlarını içerebilir. Bu hisleri isimlendirin. (Bana korkuyorsun üzgünsün… kızgınsın… memnunsun üzere gibi geliyor.)

• Çocuğunuz konuşurken göz kontağınızı sürdürün. Başınızı sallayarak orta sıra “Evet.. Anlıyorum…” üzere tarafsız yansılar katarak ilginizi gösterin. Konuşmayı sürdürmesi için onu teşvik edin. Bunlar pasif reaksiyonlar olarak gözükseler de, bağlantının değerli birer parçasıdırlar.

• Kendi fikir ve beklentilerinizle uyuşmasa da çocuğunuzun söylediklerini kabul edin ve hürmet gösterin. Bunu çocuğunuzun tabir ettiklerine dikkatinizi yönelterek, söylediklerini eleştirmeyerek, yargılamayarak ve engellemeyerek yapabilirsiniz. 

• Karşılaştığı sorunları çözmesi için çocuğunuza imkanlar yaratın. Cesaretlendirin ve kendisine yol gösterin.

• Etkin dinleme sistemi, çocuğunuzun kendi hislerini daha âlâ anlamasına ve olumsuz hislerinden daha az korkmasına yardımcı olacak, çocuğunuzla aranızda köprüler kurulacak ve sıcak bağlar oluşturacaktır. Ayrıyeten çocuğunuzun kendi sorunlarını çözmesi, davranış ve hisleri üzerinde daha fazla denetim kazanması açısından faydalı olacaktır. Çocuğunuz sizi faal bir dinleyici olarak gördüğünde, sizi ve diğerlerini dinlemeye daha istekli olacaktır.Bu kapı aralayıcılar ve konuşmaya teşvik ediciler, çocuğunuzun sizinle bağlantı kurması için güçlü bir kolaylaştırıcı olabilirler. Çocukları konuşmaya başlamak ya da devam etmek için cesaretlendirirler. Bunlar ayrıyeten topu kendi alanlarında tutmalarını sağlarlar. Topu ondan kapmanıza tesir etmeyeceği üzere, soru sorarak, tavsiye vererek, itimat aşılayarak ya da buna benzeri şeyler yaparak kendi fikirlerinizi ona dayamanıza tesir etmezler. Bu kapı aralayıcılar size ilişkin fikirleri ve kanıları büsbütün irtibat sürecinin dışında bırakır.Çocuğu kabullendiğiniz ve bir birey olarak ona hürmet duyduğunuz iletisini taşır, tesirleri ise şöyledir:“Ne hissettiğini söyleme hakkına sahipsin.”“Duygu ve niyetlerine hürmet duyuyorum.”

2- Kabul Lisanı: Çocukların içine kapanıklığını giderir. Kendileri hakkında en makûs şeyleri bile anlatırken rahat olduklarını belirtirler- yaptıkları ya da hissettikleri ne olursa olsun. Ebeveynler çocuklarını kabullendiklerini içten bir halde sözlere döktüklerinde çocuklar üzerinde şaşırtan bir tesir yaratırlar . Birtakım çocuklar ilkokula başladıklarında okulda yaşadıkları olumlu ya da olumsuz olayları anne-babalarına anlatmayı tercih etmeyebilirler. Bu türlü durumlarda çocukların hislerine ya da sorunlarına karşılık vermenin en yapan ve tesirli sistemlerinden bir tanesi kolay kapı aralayıcı dediğimiz sorular öbür bir deyişle “daha fazlasını söylemeye yönelticilerdir” bunlar, ebeveynlerin kendi fikirlerini, yargılarını ya da hislerini iletmeyen ancak çocuğu kendi fikirlerini, yargılarını ve hislerini paylaşması için teşvik eden reaksiyonlardır. Çocuğa kapıları açarlar ve onu konuşmaya davet ederler. Bunların en kolayları aşağıdaki tarafsız reaksiyonlardır:
“Anlıyorum.” “Oh.”“Hımm.”“Buna ne dersin?”“İlginç.”“Gerçekten mi?”“Yapma ya”
“Sahi mi?”“Öyle yaptın ha”“Öyle mi?”

3- Ben Lisanı – Sihirli Lisan
Çoklukla bizler irtibatta “sen dili”ni kullanırız. Sen mesajları his söz etmez Ekseriyetle buyruk verme yargılama, öğüt verme üzere irtibat pürüzlerini içerir. 
Örneğin: “Konuşma artık” “Yapmamalısın “ “Yaramazlık yapıyorsun “ 
Ana-baba çocuğun davranışını kabul etmediği vakit o davranış nedeniyle ne hissettiğini çocuğa söylerse mesaj “SEN İLETİSİ”nden “BEN İLETİSİ” ne dönüşür. Yani ben lisanında hisler konuşur.
•Eğer bugün çok yaramazlık yaparsan ben çok üzülürüm.
•Akşam yemeğini vaktinde yetiştiremeyeceğim diye endişeleniyorum.
Hakikaten de çocuktan beklediğimiz davranışların oluşmasında “ben dili”nin ne kadar tesirli ve gerçek bir irtibat aracı olduğunu göreceksiniz.

Ben lisanı çocuğun anne babasının kabul edemediği davranışını değiştirmesinde daha tesirli olduğu üzere çocuk- ana baba alakası için de daha sağlıklıdır. Ben lisanı çocuğu direnmeye, isyan etmeye yöneltmez. Örneğin dışarı çıkmak için direnen bir çocuğa: “Hayır, çabucak odana git, sokağa çıkamazsın” demek mi doğrudur; yoksa “hava karardığı için sokağa çıkman beni endişelendiriyor. Bu yüzden gitmeni istemiyorum ancak, yarın erken saatte arkadaşlarınla birlikte olmana müsaade verebilirim.” demek mi doğrudur? Natürel ki birinci cümle sen mesajlarını içerdiği için çocukta bir direnme ya da isyana yol açacaktır. Lakin ikinci cümlede hislerin tabiri kelam konusu olduğu için ben lisanını kullanmak daha tesirlidir. Zira ben lisanı davranışı değiştirme sorumluluğunu çocuğa devreder.

Daha sağlıklı bir irtibat kurmak ve sağlıklı bireyler yetiştirmek için neler yapılmalı;
Çocuğunuzun his ve niyetlerini dikkate alın. Okulda yaşadığı yahut şahit olduğu bir olay karşısındaki hislerini açıklamasını isteyin. “ Korktun mu” , “ Heyecanlandın mı” yahut “ Memnun oldun mu” üzere yönlendirici sorularla ne hissettiklerini açıklamasına yardımcı olabilirsiniz. Vakitle hislerini rahatlıkla ve gerçek olarak tabir etmesini öğrenecektir.

Başardıkları için ödüllendirin, hakikat davranışlarını övün.

Çocukları gerektiği vakit eleştirmekten kaçınmayın. Kişiliğini değil kusurlu olan davranışını eleştirin. Eleştirirken “ben” lisanını kullanın. “Masamı toplamadığın için kendime çalışacak alan bulamıyorum” cümlesi tehdit içermeyen bir cümledir. Çocuk tarafından yanlışı kolay kabul edilir bir davranıştır ve “ Masanı dağıttığımı fark etmedim” üzere cevaplar gelecektir.
Çocukları dinlerken, onu dinlediğinizi hissettiren “ hı hı “, “evet”, “dinliyorum” üzere tabirler kullanın. Sessiz dinliyorsanız çocuğa bakmalı, onun konuşmasını yüreklendirmelisiniz. Yeni şeyler söylemek yerine anlattıklarını kısa özetler ile tekrarlayabilirsiniz.
Genel sorular yerine daha özel sorular sorun. “Bu gün okul nasıldı” yerine “ Bugün sunduğun fen bilgisi deneyi nasıl sonuçlandı” üzere
Öğüt vermek yerine, onun problemlerine misal külfetleri yaşamışsanız bunu paylaşmanız ve anlatmanız daha yararlı olacaktır. Yaşadığı düşüncelerin herkes tarafından yaşandığını sırf ona has olmadığını bilmesi onu rahatlatacaktır.
 

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/ilkokul-doneminde-cocuklarla-iletisim-nasil-olmalidir