Obsesif Kompulsif Bozukluk

trong>kişinin isteği dışında ısrarlı ve zorlayıcı bir formda aklına gelen, şahısta telaş ve huzursuzluk yaratan, yineleyici özellikteki fikir, dürtü ya da imgeler olarak tanımlanır. Kişi, ekseriyetle obsesyonunun mantıksız olduğunun farkındadır, fakat zihninden atamaz.
Kompulsiyon (zorlantı); kişinin, obsesyonlarının yarattığı düşünceyi azaltmak için yapmak zorunda hissettiği, mantıksız olduğunu bildiği, tekrarlayıcı törensel davranışlar ya da fikirlerdir.

Kirlenme/bulaşma obsesyonu

• Emin olamama/kuşku duyma obsesyonu
• Düzen/simetri obsesyonu
• Dini obsesyon
• Cinsel obsesyon
• Şiddet/saldırganlık obsesyonu
• Paklık kompulsiyonu
• Denetim kompulsiyonu
• Sayma kompulsiyonu
• Dokunma kompulsiyonu
• Düzenleme kompulsiyonu
• Biriktirme ve saklama kompulsiyonu

En çok rastlanan takıntı, kirlenme/bulaşma (kişinin vücudunun ve giysilerinin kir, mikrop, kimyasal unsur, deterjan, idrar, gaita ve başka vücut salgıları ile bulaşacağına ilişkin) obsesyonu ve temizlenme kompülsiyonudur (defalarca elini, bedenini, kıyafetlerini yıkama, daima konutunu temizleme gibi). Çok el yıkama, bazen derinin büsbütün tahrip olmasına dahi yol açabilir; kişi gününün büyük bir kısmını bulaşma endişesiyle dışarı çıkmayıp kendini izole ederek meskende geçirebilir.
Sıklıkla rastlanılan bir başka takıntı, emin olamama (ocak açık mı?, kapı kilitli mi?, her şey yerli yerinde mi? yanılgı yaptım mı?) obsesyonu ve denetim kompülsiyonudur. Bu kuşku ve denetimler ömrün birçok alanında kendini gösterebilirler. Kişi, kapının kilitli olup olmadığını denetim etmek için tekraren konutuna dönebilir, ışığın açık kalıp kalmadığını denetim için tekraren yataktan kalkabilir yahut verilen bir işi yanılgısız yapıp yapmadığından emin olmak ismine yüzlerce kere denetim edebilir, kimi kelamların söylendiğinden emin olmak için tekraren tekrar edebilir.
OKB’nin toplumda % 2-3 oranında görüldüğü bildirilmiştir. Ekseriyetle ergenlik periyodunda ve 20-30 yaşlar ortasında başlamakla birlikte rastgele bir yaşta da ortaya çıkabilir. Erkeklerde daha erken yaşlarda başlamasına karşın, bayanlarda daha sık görülür.
Her insanın takıntılı birtakım niyet ve davranışları olabilir. Bunların hastalık sayılabilmesi için, kişinin günlük ömrünü, fonksiyonelliğini etkileyecek hatta bozacak kadar şiddetli olmaları gerekir.
Genetik: Ailesinde OKB olan şahıslarda daha sık görülmektedir.

Beyin fonksiyonlarında ve serotonin fonksiyonunda bozulma

Çocukluk çağı travmaları: Bilhassa cinsel istismara uğrayan çocuklarda, değerli bir stresörün akabinde bireyde OKB ortaya çıkması sık görülen bir durumdur.

Kişilik özellikleri: Obsesif kişilik özellikleri (kuralcı, titiz, detaycı, mükemmeliyetçi) bariz olan bireyler, hastalığa da yatkın olan bireylerdir.
OKB, kişinin fonksiyonelliğini bozan, hayat kalitesini düşüren, kronikleşebilen bir hastalıktır. Kesinlikle uygun müddette tedavi edilmesi gerekir.

İlaç Tedavisi: Bilhassa serotonin üzerinden tesir eden ilaçlar öncelikle tercih edilir. Tesirin başlaması için 2 hafta gerekmekle birlikte obsesif semptomlarda düzelmenin başlaması 3 ayı bulur. Hastalık semptomlarının direncinden ötürü, tedavinin en az iki yıl sürdürülmesi değerlidir.

Bilişsel-davranışçı terapi: Bilişsel tedavi ile obsesyonların neden olduğu sorumluluk algısı azaltılır. Davranışçı terapi ile kişinin obsesyonları tetiklenir ve kompulsiyonları engellenir. Kişi desensitize edilir. Hem hastalığın tedavisinde, hem de nükslerin önlenmesinde bilişsel-davranışçı terapi değerlidir. Bazen tek başına, bazen de ilaç tedavisi ile birlikte uygulanır.

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/obsesif-kompulsif-bozukluk6