BOŞANMANIN ÇOCUK ÜZERİNE TESİRİ

e
2. Boşanmayı yaratan nedenlere öfke duyma
3. Ebeveynleri birleştirme gayreti içine girme
4. Depresyon ve çöküntü yasama
5. Boşanma durumunu kabul etme.

Çocuklar bu etaplardan geçerken karmaşık ve ağır birçok duyguyu birebir anda iç içe yaşayabilirler. Istırap, korku, öfke, gücenme, kaygı ve suçluluk bunlar ortasında sayılabilir. Ayrıyeten çocukların boşanmadan sonra gerilimli bir periyoda girdikleri; bunun sonucunda da gelişimsel, duygusal ve davranışsal gerilik gösterdikleri gözlemlenmiştir.

Boşanmanın tesirlerine çocuk tarafından bakıldığında; üç temel sorun ortaya çıkmaktadır:
Bunlardan birincisi, boşanmanın çocuğun günlük hayatına getirdiği tesirlerdir. Çocuğun etrafının zenginliği ve anne-babasıyla alakasının niteliği çocuğun yetişme üslubunu etkilemektedir. Çocuğun aile ortamı, boşanma sonucunda değerli değişikliklerle karşı karşıya kalabilmekte, çocuğun ebeveynleri ile olan ilgileri bozulabilmektedir. Çocuk iç dünyasında aile meselelerine odaklandığı için konsantrasyon bozukluğu yaşayabilmekte, bu durum ise okul muvaffakiyetinde gerilemeye sebep olabilmektedir. Çocuk ile ilgili değerlendirmeler yapılırken bu değişikliklerin tesirlerine bakılmalıdır.

İkinci sorun; çocuğun boşanma sürecinde kaç yasında olduğudur. Okul öncesi devirde ve ergenlik çağında ortaya çıkan boşanma sürecinin olumsuz tesirleri öbür yas kümelerine nazaran daha fazla olabilmektedir. Zira gelişimsel süreç içerisinde okul öncesi ve ergenlik periyotları benmerkezciliğin en yüksek olduğu periyotlardır. Bu devirlerde yaşanan gelişimsel özelliklerden ötürü çocuk boşanmanın nedenini kendisinde arayabilir ve ebeveynlerinin boşanmasından daha fazla etkilenebilir.

Üçüncü sorun ise; boşanma durumunda çocuğun kimin yanında kalacağı olup, velayet ile ilgili verilecek karar boşanmanın çocuk üzerindeki tesirlerini direkt biçimlendirecektir.

Çocukların, anne ya da babasından başka kalması nedeniyle pek çok duygusal, kimi vakit ruhsal sorun yasadıkları görülmektedir. Huysuzluk, kendini yalnız hissetme, uyumsuzluk, hırçınlık, bir yere ilişkin olamama, saldırganlık, toplumsal gelişimlerinde gecikme bunlardan bazılarıdır.

Boşanma, çocuklar açısından güç kabullenilen, birden fazla vakit okul öncesi devirde çocuklara utanç veren bir süreç olarak görülmektedir. Çocuklar bu süreçte değişik hisler yasamakta, çocuk öncelikle boşanma gerçeğini reddetme eğilimi göstererek, boşanma hiç gerçekleşmemiş üzere davranabilmektedir.

Boşanmayı oluşturan nedenleri belirleyerek bu nedenlere karsı öfke ve kızgınlık geliştirebilmekte, akabinde çocuk, boşanan esler ortasında uzlaştırıcı rolü oynayarak eski bir ortadaki günlere dönme isteğini ortaya koyama teşebbüslerini sergileyebilmektedir. Bu isteğin karşılanmaması nedeniyle çocuk depresyon yasayabilmektedir. Bu sürecin son asması ise artık çocuğun boşanma gerçeğini ve sonuçlarını kabullenmesidir. Bu basamakta çocuk duygusal olarak rahatlamakta, anne-babası ile daha rahat bir etkileşim ve bağlantı süreci içine girmektedir. Boşanmanın akabinde her çocuk bu evreleri birebir sıra ile geçerek son evre olan kabul basamağına gelemeyebilir. Bu kademelerin birinde kalabilirler. Bazen de bu basamaklarda geriye dönüşler yasayabilir. Bunların tümünün olağan durumlar olduğu unutulmamalıdır. Ya da her çocuk her evreyi yasayamayabilir. Bilindiği üzere her çocuk özgündür ve bu özellikleri nedeniyle de yasadıkları birbirinden farklıdır.

Cinsiyete nazaran çocukların boşanma olayından etkilenmeleri de değişiklik gösterir. Kız çocuklarının en çok etkilendiği yas beş-altı yas civarı olarak gösterilmektedir. Bu yas periyodunda, kız çocuğunun babaya çok düşkünlük göstermesi ve boşanmadan ötürü babanın konuttan ayrılması çocuğu birçok ruhsal sorun yasamasına neden olur. Erkek çocuğun boşanmadan en çok etkilendiği yas ise ergenlik çağına rastlar. Bu devir çocuğun, babası ile özdeşleşmesi ve paylaşımlarının çoğalması gereken bir devir olduğu için, bu devirde baba ile çocuğun ayrılması erkek çocuğunu olumsuz taraflardan tesirler.

Kız ve erkek çocuklar ebeveynlerinin ayrılığına su reaksiyonları verebilirler:

• Çocukta uyku bozuklukları,
• Gece endişeleri,
• Gece ve gündüz altına kaçırma,
• Çok yemek yeme ve iştahsızlık,
• Ruhsal kökenli kekemelik,
• Tırnak yeme,
• Konuşmada tutukluk,
• İçe dönüklük,
• Ayrılığı inkâr,
• Tahripkârdık ve saldırganlık,
• Okula direnç,
• Dikkati toplamada zahmet,
• Ağlama ve öfke nöbetleri,
• Okul muvaffakiyetinde düşüş,
• Palavra söyleme,
• Psiko-somatik rahatsızlıklar(bas ve karın ağrıları, mide bulantıları).

Boşanmanın çocuklar üzerindeki tesirlerinde yaş ve cinsiyetin kıymetli bir rol oynadığı görülmektedir. Boşanmanın yasa bağlı tesirlerinde, içinde bulunulan gelişimsel devrin özelliklerinin de belirleyici tesirleri olabileceği düşünülebilir. Okul öncesi periyotta çocuklar, boşanma olayını tam olarak kavrayamazlar. Boşanmadan kendilerini sorumlu tutabilir ve suçluluk duyabilirler. Bilhassa küçük çocuklar, boşanma ile babayı kaybetmeyi bir fiyatlar. Babadan ilgi ve sevgi görmeyen çocuklarda güvensizlik, özsaygısını yitirme ve terk edilmişlik hisleri oluşmaktadır.

Okul çağında toplumsal farkındalık ve kendi özelliklerini fark etme değerli ölçüde artmakta, bu yas kümesindeki çocuklarda, anneleri ile birlikte iseler baba ile birlikte olamadığı için ıstırap duyma, ana-babayı suçlama, kelam dinlememe, içe kapanma, altını ıslatma, derslerinde başarısız olma, arkadaşlarını kıskanma üzere meseleler görülebilmektedir. Tıpkı vakitte değersizlik duygusu, depresyon, endişe, dert, ebeveynlere öfke duyma, saldırgan davranışlar, toplumdan kaçınma, güvensizlik, çok hassasiyet, bas ve karın ağrısı, kusma üzere belirtiler görülmektedir. Okulda bir husus üzerinde odaklanmaları güçleşmekte, ailevi durumunu okulda daha fazla ilgi toplamak için kullanabilmektedir. Öfkesini çatışma yasadığı öğretmenlerine ve arkadaşlarına yöneltebilirler. Boşanmayla ilgili yasadıkları güçsüzlük hissine karsı, etrafıyla güç savaşına girebilirler ve ebeveynlerine karsı suçlayıcı halde davranabilirler. Bu yaş kümesindeki çocuklar bu olumsuz hislerden kurtulmak için “reddetme” ve “karşıt reaksiyon verme” savunma düzeneklerini kullanabilirler. Tıpkı vakitte bu çocuklar ebeveynlerini tekrar birleştirme gayreti içine girebilirler.

Erkek çocukları, yasadıkları olumsuz hisleri direkt etraflarına yansıtırken; kız çocuklarının, öfke hislerini daha örtük biçimde yansıttıkları görülmüştür. Ayrıyeten, boşanma, ekseriyetle babanın konuttan ayrılmasıyla sonuçlandığı için, cinsiyete uygun model eksikliği yaratan bu olayın, erkek çocukların ahengini olumsuz tarafta daha fazla etkilediği, depresyon, karşı koyma ve dürtüsel hareket etme üzere belirtileri içine alan olumsuz davranışları daha fazla gösterdikleri belirtilmektedir.

Boşanmış anne baba çocukları, anne-babası boşanmamış çocuklara oranla daha fazla toplumsal, akademik ve davranış sorunları yasamaktadırlar. Bununla birlikte, bu olumsuz tesirlere neden olan faktörlerin yalnızca boşanma olmadığı; boşanma öncesi ve sonrasındaki yaşantılarında belirleyici tesirleri olduğu söylenebilir. Ayrıyeten farklı gelişim devirlerinde boşanmanın tesirlerinde o periyoda has gelişimsel özelliklerin ve gereksinimlerin da belli bir rol oynadığı düşünülebilir.

Boşanmanın çocuklar üzerindeki tesirleri her ne kadar açıklanmaya çalışılsa da boşanmanın tesirleri konusunda genellemeler yapmanın mümkün olmadığı görülmektedir. Zira her boşanma olayı, kendine mahsus, karmaşık ve çok taraflıdır. Bu süreçte çocuğun hislerini açığa çıkartmak için ruhsal takviye alınması son derece yararlı olmaktadır.

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/bosanmanin-cocuk-uzerine-etkisi