Damgalanma (Stigma)

ğil halkımız nezdinde de “deli hekimi, mecnun miyim?, sen mecnunsun, Bakırköy’lük olmuşsun, sen ruh hastasısın, meczubu olan her gün ağlar” üzere damgalayıcı tabirler sık kullanılırdı.

Asistanlığım sırasında, servis nöbetimde gece 03.00’de acilden arandım. Acil uzmanının verdiği bilgi: “acilde bir şizofren hasta var, apandisiti payladığı için acil operasyona alınacak, her ne kadar hasta sıkıntısız olsa da cerrah arkadaş, hastaya tarafınızdan müdahale edildikten sonra yatışına onay verecek” idi. Acilde gördüğüm bayan hasta 20 yıllık şizofreni hadisesiydi ve tedavisine uyumlu, bağlantıya açık, psikiyatrik açıdan stabil bir durumdaydı. Evet! şizofreni hastası da bir insandı ve apandisiti patlayabiliyordu. Sorun hastada değil, cerrah arkadaşın damgalayıcı yaklaşımındaydı.
Damgalama (stigmatizasyon), kişinin içinde yaşadığı toplumun “normal saydığı” ölçülerin dışında sayılması nedeniyle, toplumu oluşturan başka bireyler tarafından, bireye saygınlığını azaltıcı bir atıfta bulunulmasıdır. Damgalanan bireye gerçeğe dayanmaksızın, ismini berbata çıkaran utanç verici bir özellik yüklenmektedir.

Psikiyatrik bozuklukları olan bireyler damgalanma konusunda önemli problemler yaşarlar. Hem hasta hem de hasta yakını yaşadığı sıkıntıları gizlemek zorunda kalırlar. Toplum içinde damgalandıkları vakit “adım çıktı dokuza, inmez sekize” biçiminde bir sonuç yaşarlar ve iyileşseler dahi kendilerini bu damgadan kurtaramazlar.

Damgalanmanın önüne geçilmesinin temel koşulu eğitimdir. Hastalıklar konusunda cehaletimiz azaldıkça bu biçim meseleler, hastalarımız ve yakınları tarafından yaşanmaz olur. Geçmişte “köyün meczubu, mahallenin mecnunu” üzere tariflere muhatap olan ve toplumdan dışlanan bireylerimizin tekrar kazanılması mümkün olur. Sonuçta psikiyatrik bozukluğu olup da pek çok muvaffakiyete imza atmış insanlarımız vardır ve gelecekte de daha çok olacaktır, kâfi ki damgalanma ile önleri kesilmesin.

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/damgalanma-stigma