Bilişsel Çarpıtmalar

Niyetler, inançlar öğrenilmiştir. Öğrenilmiş şeylerin hepsinin hakikat olma ihtimali nedir? Yanlış ya da yanlışsız olabilirler. Bu öğrendiğimiz niyet ve inançları değiştirmemiz gerekebilir. Öğrenilmiş olduklarına nazaran değişme ihtimalleri de kelam mevzusudur diyebiliriz.

1. Ya daima ya hiç formunda düşünme: İki farklı kategoriden bir tanesi üzerine düşünme.

Örnek: tüm imtihanlardan başarılı değilsem, büsbütün başarısız biriyimdir.

1. Felaketleştirme(falcılık): Mümkün sonuçları dikkate almadan geleceği olumsuz görme:

Örnek: daima hüzünlü hissedeceğim, hiçbir işi beceremeyeceğim.

1. Yaptıklarını bedelsiz bulmak: Başardığı şeyleri kıymetsizleştirmek.

Örnek: ‘’Bu ödevi güzel yaptım ancak bu beni başarılı yetenekli olduğumu göstermez, yalnızca şanslıydım.’’

1. Duygusal muhakeme: Kanıdan fazla ne hissettiğini dikkate alma, önemseme.

Örnek: Okulda birçok şeyi yanlışsız yaptığımı hissediyorum ancak tekrar de kendimi başarısız hissediyorum.

1. Etiketleme: Etraflıca düşünmeden yani birçok açıdan kıymetlendirme yapmadan etiket yapıştırmak.

Örnek: ‘’İşe yaramaz biriyim.’’ ‘’Değersiz biriyim.’’ ‘’Aptalın biriyim.’’

1. Büyültme ve küçültme: Kendinizi, öteki birini ya da bir durumu değerlendirirken olumsuz yanını büyütür, olumlu yanını küçültürsünüz.

Örnek: Yüksek notlar benim zeki olduğumu göstermez.

1. Zihinsel filtre: Fotoğrafın tamamını görmek yerine olumsuz bir ayrıntısı mercek altına almak.

Örnek: Birçok yüksek notu olan öğrencinin bir iki tane düşük not aldığında kendisinin başarısız olduğunu düşünmesi.

1. Akıl okuma: Diğerlerinin aklından ne geçtiğinin iddia etmek ve kendi varsayımlarına inanmak.

Örnek: Bir arkadaşınızın size açıkça aptal demediği halde sizin hakkınızda aptalın teki diye düşündüğünü düşünmek. Yani elde somut bir data yokken bu türlü düşündüğünden emin olmanız.

1. Çok genelleme: yaşanan bir olaydurum sonrasında gibisi her durumolay için aynını düşünmek.

Örnek: Sevgilisinden ayrılan bir bireyin tüm beşerler için güvenilmez formunda düşünmesi.

1. Gereklilik, mecburilik sözleri:

Örnek: Her vakit en güzelini yapmalıyım.

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/bilissel-carpitmalar2