Toplumsal Fobi Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

maktan ya da telaş
duyduğunun diğerlerince anlaşılacağından korkar. Küçük düşeceğinden endişelenir.
Bahsettiğimiz bu toplumsal durumlar çabucak hemen her vakit dert doğurur. Münasebetiyle bu
toplumsal olaylardan kaçınılır ya da ağır kaygı ve tasa ile buna katlanılır. Bu durum altı
aydan fazla sürer. Bu yaşanılan dehşet ve dert kişinin hayatını olumsuz tarafta tesirler ve
toplumsal, iş ya da öteki değerli ömür alanlarında fonksiyonel bir düşüşe neden olur. Yani
kişinin telaşlarından ötürü ilgileri bozulabilir işteki ya da okuldaki başarısı düşebilir.
Toplu yerlerde olmak korkutucu gelir. Şayet bu çeşit ortamlara girmeleri gerekirse de yanlarında
birini götürmeleri mümkündür. Toplumsal fobisi olan bireyler korkularının belirli olacağından
oburlarının bu durumu fark edeceğinden tasa ederler. Bu durumlarda kendisi dışındaki
şahısların ne yaptıklarını denetim etmezler yanı antenleri içe dönüktür dış dünyayı denetim
etmeyi ihmal ederler. Yüzleri kızarır, kalp atışları artar, baş ağrısı çekerler hatta bu durum
panik atak geçirmelerine de neden olabilir. Performans sergileyecekleri esnada dertlerini
yatıştırmak için göz temasından kaçınırlar, su içebilirler ve sakinleştirici kullanabilirler, bu
davranışları gerçekleştirmelerindeki asıl gaye rahat olabilmek korkuyu aşağı çekebilmektir
lakin ne yazık ki bu rahatlamak için yapılan davranışlar kar topunun daha da büyümesine
sebebiyet verir, kişi yağmurdan kaçayım derken doluya tutulur ve telaşı bu bahsettiğimiz
davranışlarından ötürü daha da artar.

İnsan toplumsal bir canlıdır. Yapılan araştırmalara nazaran araştırma gereği diğerleriyle bağlantısı
kesilen bireylerde bir müddet sonra halüsinasyonlar ve birbirinden şüphelenme üzere belirtiler
ortaya çıkıyor. Diğerleriyle irtibatı minimuma indirmek araştırmaların da desteklediği üzere
sıhhatsizdir. Toplumsal fobik kişi şayet diğerleriyle bağlantısını dertlerinden ötürü keserse ruhsal
sıhhatlerinin olumsuz tarafta etkileneceği aşikardır.
Toplumsal fobi nasıl tedavi edilir? Ilaçsız bu hastalığı yenmek mümkün müdür?
Toplumsal fobisi olan bireylere ilaç tedavisi ve psikoterapi tedavisi uygulanır. İlaç tedavisi olarak
özellikle serotonin sisteminde tesirli olan ilaçlar tercih edilir. Hastalar genelde ilaçların
bağımlılık yapmasından korkarlar ama ilaçlar bağımlılık yapmaz. Ilaçsız yani terapi yoluyla
bu hastalığı yenmek de mümkün. Toplumsal fobide uygulanan ve süratli sonuçlar alınan terapi
ekolü Bilişsel ve Davranışçı Terapidir. Bilişsel terapide telaş içerikli hisler ve bu tasaya
karşı oluşan bedensel duyumlar (kalp atışlarının hızlanması, yüz kızarması) ve dert
yaşanılan durumlarda kişinin zihninden hangi niyetlerin geçtiği tespit edilir. Örnek vermek
gerekirse toplumsal fobisi olan bireyler onlara olumlu bir şey denmediği sürece kendisi
hakkında olumsuz düşünüldüğünü varsayar. Bu bireyler iltifatları ciddiye almazlar yalnızca
kendileri memnun olsun diye söylenmiş beyaz palavralar olarak algılarlar. Tüm gözler onun
üzerinde ve bir yanılgı yaptığında tüm gözlerin bunu görüp onun hakkında olumsuz kanılara
sahip olacaklarını düşünürler .

Toplumsal fobisi olan bireylerin çoklukla akıllarından geçen cümleler şu haldedir: ‘’aklıma
konuşacak bir şey gelmeyecek.’’ ‘’Aptalca bir şey söyleyeceğim.’’ ‘’Yüzüm kızaracak.’’
‘’Aptal olduğumu düşünecekler.’’ ‘’Donup kalacağım.’’ Sıkıcı olacağım, benden
sıkılacaklar.’’ Bu örnekler bireylerin başlarında birdenbire oluşan fikirler olduğundan ötürü
bu kanılara otomatik niyetler diyoruz. Bu kanılarla baş etmek için orta inanç
dediğimiz niyetler de oluşur. Örnek vermek gerekirse ‘’Sessiz olursam sıkıcı olduğum
ortaya çıkar.’’ ‘’ Zekice konuşmalıyım.’’ ‘’Mükemmel olmazsam beni istemez ve
sevmezler.’’ ‘’Zayıf taraflarımı göstermemeliyim.’’ ‘’Benden hoşlanmadığına nazaran bende
eksik bir şeyler olmalı.’’ ‘’ Telaşlı olduğumu anlamamalılar.’’ ‘’iyi bir izlenim
bırakmalıyım.’’ ‘’Herkesin onayını almalıyım.’’ Bu kanılar vakit geçtikçe kemikleşebilir
ve kişi şu kanılarına esaslı bir biçimde inanabilir: ‘’Aptalım.’’ ‘’Çirkinim.’’ ‘’Yetersizim.’’
‘’Zayıfım.’’
Tasa yalnızca kaygılanılan durumda yaşanmaz ,kaygı doğuran durum öncesinde de kişi çoktan
kaygılanmaya başlar. Ve dert doğuran durum sonrasında da tasa bir mühlet devam eder.

Danışana bu yasadıklarıyla ilgili olarak başa çıkma stratejileri öğretilir. Davranışsal terapi
kısmında yapılanlar ise şunlardır, model olma, endişeleriyle kademeli olarak yüz yüze gelme,
rol oynama, gevşeme eğitimi, toplumsal marifet eğitimi metotları vardır. Toplumsal fobisi olan
bireylerin terapi sırasında eskisine oranla daha âlâ olduklarını şuradan anlarız: ‘’Olumsuz
değerlendirmeleri azalmıştır.’’ Bu bireylerle korktukları fotoğraf üzerine provalar yapılmalıdır ki
kişi tasaya karşı duyarsizlassin. Örneğin iş görüşmesine gitmekten çekinen bir danışana
olabilecek en makus senaryo yazılır ve bu senaryo terapist ve danışan tarafından oynanır. Bir
nevi danışan iş görüşmesine hazırlanır.
Toplumsal fobinin tedavisinde Toplumsal Maharet Eğitimini gerekebilir.

1.Sosyal marifet yetersizlikleri
 Marifet yetersizliği
 Performans yetersizliği
 Kendini denetim yetersizliği
 Beceriyi ortaya koyma yetersizliği
2.İlişki başlatma ve sürdürme
3.Grupla bir işi yürütme hünerleri
4.Duygulara yönelik maharetler
5.Saldırgan davranışlarla baş etme
6.Stres yaratan durumlarla başa çıkma

7.Model gösterme
8.Rol playing
Başarılı akran etkileşimi için muhakkak toplumsal hünerler gerekli olmaktadır. Bu marifetler; selam
verme, akran aktifliklerine katılmak için yapılan davetleri kabul etme ve bu etkinliklere davet
etme, soru sorma, diğerleri tarafından sorulan sorulara yanıt verme ve bir konuşmayı
sürdürme üzere becerilerdir.
Toplumsal maharetler öğretiminde aşağıda yer alan farklı teknikler kullanılmaktadır. Rol Oynama
Prosedürü Şov ( Demonstrasyon )Yöntemi Model Olma (Modelling) Formülü Coaching
Usulü Direkt Öğretim Prosedürü Bilişsel Süreç Yaklaşımı Bilişsel Toplumsal Öğrenme
Formülü Akran Takviyeli Öğrenme Drama Sanat Terapi İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yolu
Toplumsal marifet eğitimi verilmesi bu bireyler için yararlı olacaktır.(kendini tanıtma, bağlantı içi
uygun bahis seçme, etkin dinleme, kendini açma, toplumsal aktivite başlatma sürdürme,girişkenlik
eğitimi(rol play), alışılmamış kanıyı lisana getirme, kalabalık önünde konuşma)

Toplumsal fobinin tipleri nelerdir? Ne sıklıkta görülür? Başlangıç yaşı kaçtır?
Toplumsal fobinin çeşitleri, yaygın ve yaygın olmayan olmak üzere ikiye ayrılır. Tasa bir çok
toplumsal durumlarda görülüyorsa yaygın tiptir, birtakım durumlarda yaşanıyorsa (Başkalarının
önünde yemek yemek, konuşma yapmak) yaygın olmayan tiptir. Ömür uzunluğu görülme oranı
% 2-13 ortasındadır. Türkiye’de yapılan bir araştırmada üniversite öğrencilerinin %24’ün de
toplumsal fobi tespit edilmiştir.10-17 yaşlarında ortaya çıkar, yaygın tip toplumsal fobi ise daha
erken yaşta ortaya çıkabilmektedir.

Toplumsal fobi diğerlerinden da öğrenilebiliyor. Oburlarının tecrübelerinden de toplumsal fobi
geliştirebiliyoruz. Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Fobinin Yaygınlığı ve Toplumsal Fobinin
Ömür Kalitesi, Akademik Muvaffakiyet ve Kimlik Oluşumu Üzerine Tesirleri üzerine yapılan bir
araştırmada toplumsal fobiklerin %73.7’si özgül toplumsal fobi alt tipinde olduğu belirlenmiş ve
toplumsal fobi gelişmesi açısından görece risk altında olan bayanlar, uzun müddet köyde/kasabada
yaşayanlar, ailede psikiyatrik hastalık hikayesi olanlar ve sosyoekonomik düzeyi düşük
olanlar daha dikkatle izlenerek topluma kazandırılmalıdır sonucu ortaya konmuştur.
Araştırmalara yansıyan ile gerçekte olanın farklı olduğunu varsayım ediyoruz. Bu noktayı
kültürel bağlamda kıymetlendirmek gerekiyor, araştırmalara nazaran kliniklere toplumsal fobi
sorunuyla başvuran erkek danışan daha fazladır, lakin ataerkil yapı gereği erkek bireylerden
toplumun beklentisi ile bayan bireylerden beklenti ortasındaki fark itibariyle kliniklere
başvuran erkek danışanlarımızın daha fazla olduğunu düşünüyoruz yani kliniklere müracaat
sayısı olarak erkek bireyler bayan bireylere nazaran daha fazla lakin bayan bireylerin toplumsal fobi
sorunu yaşamalarına karşın kliniklere başvurmadıklarını düşünüyoruz

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/sosyal-fobi-nedir-nasil-tedavi-edilir2