Fobiler

çin gereklidir. Örneğin, meskene hırsız girmesinden korkarız ve konutumuza hırsız girmemesi için gerekli tedbirleri alırız.

Fakat fobiler, bir niyetin, nesnenin ya da durumun varlığından kaynaklanan uzun vadeli ve mantıksız kaygılardır. Örneğin kişi kediden korkar ve kedi gördüğünde çok reaksiyonlar verebilir. Kedinin ona bir ziyan vermeyeceğini bilse de kendine mani olamaz ve önemli düzeyde tedirginlik, anksiyete (kaygı) ve gerilim hisseder. Bu fobi bireyin anından zevk almasına pürüz olabileceği üzere, kimi durumlarda kişinin ortamdan kaçmasına bile neden olabilir. Oluşan reaksiyon ve anksiyete, uyaranla orantısız halde meydana gelir. Fobinin yarattığı baskı nedeniyle, fobiye sebep olan uyarana maruz kalmamak için birey önemli bir kaçış isteği hisseder. Hatta birtakım durumlarda fobiye sebep olan uyaranla müsabaka ihtimali bile kişinin kaygıyı hissetmesi için kafidir. Fobiler bireyin yeteneklerini, davranışlarını, hayatını ve özgürlüğünü kısıtlayabilir. Fobilere sahip yetişkin bireyler, fobinin neden olduğu endişenin mantıksız ya da çok olduğunun farkında olsalar bile kendilerine pürüz olamayabilirler, kendilerini çaresiz hissedebilirler ve bu durumun üstesinden gelmek için yardıma muhtaçlık duyabilirler. Kendileri başa çıkamadıkları bu tıp problemlerde bir terapistten yardım alabilirler.

Fobileri 3 alt kümede inceleyebiliriz

1) Agorafobi (açık alan korkusu)

2) Özgül Fobiler

3) Toplumsal Fobi

Agorafobi:

Agorafobi, açık alan korkusu olarak bilinir.

Agorafobisi olan bireyler:

Toplu taşıma araçlarıyla seyahat etmekten ,

Geniş ve açık alanlardan ,

Kapalı alanlardan (AVM’ler, sinemalar),

Kalabalıklar ya da sırada beklemekten,

Dışarıda ya da meskende yalnız olmaktan huzursuz olabilirler ve şiddetli bir anksiyete hissedebilirler. Terleme, baş dönmesi, çarpıntı, yutkunmakta zorluk, göğüs ağrısı, bulantı yahut vefat korkusu üzere panik atağa hayli emsal semptomlar sergileyebilirler.

Bu semptomlar kişinin toplumsal yaşantısını negatif etkileyebilmektedir. Bu sebeple kişi bu üzere ortamlardan kaçınmak için efor sarf edebilir, konuta ve başka güvendiği bireylere bağımlı bir hale gelebilir. Bu durumda da kişinin yaşantısı, özgürlüğü ve geleceği olumsuz halde değişebilmektedir.

Özgül Fobiler:

Fobilerin, korkulan durum ya da nesneye nazaran değişen tipleri vardır.

Hayvan fobileri: Köpek korkusu, yılan korkusu, fare ya da böcek korkusu üzere endişeler bu sınıfa girer. Hayvan fobileri en yaygın görülen fobilerdir.

Durumsal fobiler: Durumsal fobiler, uçmak, araba kullanmak, toplu taşımayla seyahat yapmak, tünel ya da köprülerden geçmek, kapalı alanda kalmak üzere kaygıları kapsar.

Doğal fobiler: Tabiat olayları kaynaklı fobiler, fırtına korkusu, yükseklik korkusu ya da sudan korkmak üzere dehşetlere neden olabilir.

Kan-iğne-sakatlık fobileri: Bu fobiler, kan görmek, yara almak, medikal prosedürler ve iğne korkusu üzere endişelerdir.

Öteki fobiler: Düşme korkusu, yüksek ses korkusu, palyaço korkusu üzere belli nesnelere nazaran değişen fobiler de bu kategoriye girer.

Bir kişi, birden fazla fobiye sahip olabilir.

Toplumsal Fobi: Bu fobiye sahip bireyler toplumsal durumlara karşı ağır anksiyete (kaygı) hissederler ve toplumsal durumlardan kaçınmaya çalışırlar. Şayet toplumsal durumlara maruz kalırlarsa baş karışıklığı, baş dönmesi, kalp çarpıntısı, terleme, titreme, yüz kızarması, kas gerilmesi üzere belirtiler gösterebilirler.

Anksiyete, başkaları tarafından eleştirilme, seyredilme, yanılgı yapma, rezil olma yargılanma endişelerinden kaynaklanır. Toplumsal fobisi olan bireylerin birçok dehşetlerinin mantıksız olduğunu bilirler fakat bunların üstesinden gelemezler, kendilerine mahzur olamazlar. Tedavi edilmezse bireyin hayatı birçok alanda negatif etkilenir. Örneğini kişinin hayatı okul, iş, toplumsal hayatı ve bağlantıları de dahil olmak üzere kısıtlanır. Birden çok kaygıyı tıpkı anda yaşayabilirler. Kaygılardan kimileri şöyle sıralanabilir;

• Diğerlerinin önünde yemek yahut içmek
• Oburlarının önünde çalışmak yahut yazmak
• Dikkatin odağı olmak
• Toplumsal ortamlara girmek
• Topluluk önünde konuşmak
• Toplulukta soru sormak yahut rapor vermek
• Telefonda yahut yüz yüze konuşmak

Bilişsel davranışçı terapi fobilerin tedavisi için, bilişsel davranışçı terapinin duyarsızlaştırma ya da maruz bırakma tekniklerinden yardım alınabilir. Bunun yanında kimi durumlarda terapi ve ilaç tedavisi eş vakitli ilerleyebilir.

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/fobiler4