Toplumsal Fobi (SF) Nedir?

al Fobi (SF) birinci başlarda utangaç olma haliyle karıştırılsa da ilerleyen vakitlerde bundan daha fazlası olduğu bireylerin kendisi ve yakınlarınca fark edilir. SF’nin en göze çarpan belirtileri şunlardır;

• Topluluğa girmekten kaçınma,

• Çok boyutlara ulaşan değerlendirilme korkusu,

• Performans gerektiren durumlarda (topluluk önünde konuşma, sunum yapma, derste kelam almamak vb.) çok zorlanma (kaygı, bulantı, terleme vb.) ve bu durumlardan mümkün olduğunca kaçınma,

• Tanımadıkları insanların olduğu ortamlarda yer almaktan, yeni beşerlerle tanışmaktan, parti ve cümbüş ortamlarında bulunmaktan çok dehşet duyma,

• Satın alınan bir eseri iade etmede yahut ısrarcı davranışlara karşı direnç göstermekte zorlanmak,

• Topluluk önünde yemek yeme ve kalabalık bir ortamda çalışmaktan tasa duymak,

• Toplumsal ilgilerde sorun yaşamak.

SF’de şahıslar değerlendirilme tasalarının çok ve gereksiz boyutta olduğunu fark etseler de kaçınmalarına pürüz olamazlar. SF sonucu ortaya çıkan kaçınmalar ne kadar şahısları anlık olarak rahatlatsa da uzun vadede bir çok soruna sebep olur. Örneğin, iş hayatında gerçekte olanın daha altında performans gösterme, karşı cinsle bağlantı kurmada zorlanma, yalnızlık çekmek SF sebep olduğu esas sorunlardır. Ayrıyeten, SF’nin getirdiği aksilikler bireylerde depresyonun ortaya çıkmasına da sıkça sebebiyet vermektedir.

SF’nin Sebepleri

Geçmişteki olumsuz yaşantılar: Farkında olmasak da deneyimlediğimiz olumsuz hayat olayları gelecekteki niyetlerimizi ve davranışlarımızı tesirler. Gerek çocuklukta gerek ergenlik yıllarında yapılan rencide edici tenkitler veya negatif değerlendirmeler bizleri tıpkı olumsuz tecrübeleri tekrar yaşamamak için emsal durumlardan kaçınmaya itebilir. Bu kaçınmalar vakitle endişeyi ve korkuyu arttırır ve SF döngüsünü (toplumsal ortamlardan çekinme- kaçınma- toplumsal ortamlardan korkma) ortaya çıkartır.

Erken Periyot Uyumsuz Şemalar: Şemalar için en kolay manasıyla, geçmiş yaşantılarımız sonucu ortaya çıkan zihinsel yapılardır (Şemalar hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için Şema Terapi başlıklı yazıma bakabilirsiniz). Yüksek standartlar, yetersiz özdenetim ve kusurluluk şemaları ile SF ortasında alaka olduğu bilinmektedir.

Olumsuz Niyetler: SF görülen bireylerde çoklukla toplumsal ortamlarla ya da durumlarla ilgili negatif inançlar ve fikirler mevcuttur. “Herkesin alay konusu olacağım”, “aptal üzere görüneceğim”, “benden asla hoşlanmayacaklar”, “herkes tasamı yüzümden anlayacak” üzere kanılar SF görülen bireylerin başlarını daima meşgul eder. Ayrıyeten, “asla yanılgı yapmamalıyım”, “herkesin onayını almalıyım”, “sevilebilir olmam için her şeyi en uygun formda yapmam gerekir” üzere inançlar da SF’de epeyce yaygındır.

Genetik Faktörler: SF teşhisli bireylerin çoklukla ailelerinde ve akrabalarında utangaç, sessiz ya da SF tanısı alan bireyler görülmektedir.

SF Tedavisi

SF teşhisli bireyler çoklukla tedaviye gelmeye karşı isteksiz olabiliyorlar lakin bilinmelidir ki psikoterapi ile SF belirtileri denetim altına alınabilmekte ve bireyler günlük işlevselliklerini arttırarak kaliteli bir hayat sürebilmektedirler. Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapi, EMDR ve Diyalektik Davranışçı Terapi üzere terapi ekolleriyle SF’nizin denetim altına alınmasına yardımcı olur. Gerekli seans sayısı rahatsızlığın şiddetine nazaran değişmekte olup ayrıntılı bilgi için bir psikolog ile görüşmenizde yarar vardır. Her ruh sıhhati bozukluğunda olduğu üzere SF’de de güzelleşmenin birinci adımı tedavi için istekli olmaktır.

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/sosyal-fobi-sf-nedir