Anne Baba Tavırlarının Çocuk Üzerindeki Tesiri

leri kadar kıymetlidir.

Yapılan araştırmalara baktığımızda; günümüz şartlarında çalışan annelerin artmış olması, çocukların ihmal edileceği, gelişiminin geri kalacağı üzere endişeler yaratsa da, kişilik özelliklerinde, ilgi alanlarının gelişiminde, özerklik ve özgüven oluşumunda annesi çalışan çocuklarla çalışmayan çocuklar ortasında fark gözlenmemiştir. Çocukları etkileyen şey annenin çalışması değil, anneyle ortada kurulan bağlantının niteliği, sürekliliği ve inanca dayalı olup olmadığıdır.

Araştırma sonuçları babalarıyla inançlı bir münasebet kuran çocukların daha toplumsal, akademik olarak daha başarılı, kendilerine daha inançlı çocuklar olduklarını göstermektedir (Yörükoğlu, 1996)

Aile bireyleri, çocuklarınmodel alarak öğrendiğini unutmamalıdır. Bu yüzden söylenilenlerden çok yapılanlar değerlidir. Örneğin; ebeveynin sigara içerken; sigaranın ne kadar ziyanlı olduğu ve içilmemesi gerektiğini anlatması çocukta istenilen etkiyi yaratmayacaktır.

Aile bireyleri çocuğun da bir birey olduğunu unutmamalı, ona da kelam hakkı verip, fikirlerini öğrenmelidir. Çocuğa karşı uygulanan her tavrın çocuğun kişiliği üzerinde epeyce tesirli olduğu unutulmamalıdır. Her ailenin kendine nazaran uyguladığı bir çok tavır vardır. Bunlar;

Çok Gözetici Tavır

Çok esirgeyici tavır, ailenin çocuğu gereğinden fazla muhafazası, üzerine gereğinden fazla düşmesi olarak tanımlanmaktadır. Ekseriyetle geç kavuşulmuş çocuklarda, tek kız ya da tek erkek çocuklarda ve birinci çocuklarda görülmektedir. Bu çeşit çocuklarda kendi kararlarını verme ve kendi sorumluluğunu alma konusunda badireler görülür zira çocuk ailesi tarafından korunmaya, kollanmaya ve muhtaçlıklarının giderilmesine alışmıştır. Çocuğun tehlikelerle müsabakasına müsaade vermediği için yenetekleri ve sıkıntıyla başa çıkma hünerleri gelişmez. Unutulmamalıdır ki, yemeğini kendi yiyebildiği halde çocuğu beslemek, çantasını taşıyabildiği halde elinden almak, odasını ve oyuncaklarını toplamak bir sevgi göstergesi değil, çocuğun gelişimine ve sorumluluk alma şuuruna bir pürüzdür. Günlük omurdaki değişiklikleri korku ve tehdit olarak algılar hayatları boyunca bir koruyucuya gereksinim duyarlar.

İstikrarsız Tavır

İstikrarsız tavır meskende disiplinin olmaması değil, verilen reaksiyonlar ortasındaki kararsızlıktır. Ebeveyn çok hoşgörülü halla sert, cezalandırıcı hal ortasında gidip gelmektedir. Bu durum çocukta bir karmaşaya yol açarak hangi tavır ve davranışın ne vakit istenmediğini, nerde ne yapıp, ne yapmaması gerektiğini kestiremez. Bu durum ebeveynin vakit zaman değişen tavrı olabildiği üzere anne ve babanın birbirinden farklı tavırları olarak da görülebilir. Ebeveynler kimi vakit olağan olarak karşıladıkları bir durumu kimi vakit cezalandırabilirler. Bu durum ekseriyetle ebeveynin ruh hali ve psikolojisiyle alakalıdır. Aileler yorgun ya da sonlu olduklarında daha tahammülsüz olup çoklukla olağan olarak algıladıkları bir davranışı bile yapılmaması gereken bir tavır olarak algılayıp cezalandırabilirler. Bu üzere tutarsız tavırla büyüyen çocuklar gelecek yaşantılarında; tutarsız ve inançsız bireyler olup, paha yargıları konusunda kararlı olamazlar. İstikrarsız ilgiler yaşar, karar vermede zahmet çekerler.

Otoriter Tavır

Bu tavrı sergileyen ebeveynlerde çocuğun üzerinde ki baskı epeyce ağırdır. Çocuğun yanılgı yapmasına müsaade verilmez. Toplum tarafından yanlışsız ve düzgün sayılan davranışların sergilenmesi, tüm etrafın takdirini kazanması beklenir. Bu aileler sevgilerini fazla göstermezler. Sırf takdir edilen, onay görülen ve istenilen davranış sergilendiğinde sevgi gösterilir. Bu aileler birçok vakit çocuklarıyla fikir alışverişinde bulunmazlar. Onların ne istediği ya da ne düşündüğü değersizdir. Aile, taleplerinin şartsız kabulünü bekler. Toplumsal bağlar boyutuna baktığımızda ise anne-baba, çocuklarının sırf kendilerinin seçtiği ve onay verdiği şahıslarla arkadaşlık etmesine müsaade verir. Çocuğun hangi yemeği yiyeceği ve o yemekten ne kadar yiyeceğine anne-baba karar verir. Hiçbir arkadaşının konutuna gitmesine müsaade vermemekle bir arada çocuğun hayatını plan, program ve çok tertibe oturtma taraftarıdırlar. Bu tavır sergileyen ebeveynlerin çocukları devamlı tenkide maruz kaldıkları için ileride aşağılık kompleksi yaşamaya yatkın bireyler haline gelebilirler. Vakitle bu durum saldırganlığa dönüşebileceği üzere baskı ve çok disiplin çocuktaki kendini kabul ettirmeyi zorlaştırmakla bir arada uyumsuzluk üzere sonuçlar doğurur. Araştırmalara baktığımızda bu tavırla büyüyen çocuklarda yüksek öfke seviyesine rastlanmıştır.

Çok hoşgörülü Tavır

Bu tavır daha çok çocuğu kırmamak üzmemek için her isteğinin yapıldığı, çocuğa çok fazla özgürlük verilen, hiç denetim etmemeyi hatta bazen ihmale kadar varan müsamahayı gösteren tavırdır. Bu çocukların çok hareket ve davranış özgürlüğü vardır. Yemek yeme, uyku saatleri ve dışarı çıkma üzere hususlardaki kararı çocuk verir. Çocuğun istek ve talepleri şartsız koşulsuz kabul edilir.Hiç hudut koyulmayan çocuklarda da neyin gerçek neyin yanlış olduğu bilinmediği için çocuklar ilişkin olmayı hissedemezler, benmerkezcidirler, asi ve saldırgan davranışlar gözlenebildiği üzere sonları olmadığı için iş birliği de yapamazlar. Toplumsallaşma ve ikili ilgiler konusunda başarısızdırlar. En büyük düşünceyi okula başladıklarında kurallarla karşılaştıklarında yaşarlar. Doğduklarından beri istediklerine çarçabuk ulaştıkları için doyumsuz çocuklar haline gelmektedirler.

İhmalkar Tavır

Bu tavrı sergileyen aileler ekseriyetle çocuklarını denetlemezler, onların sorumluluklarını almazlar, hastalıklarıyla gereğince ilgilenmez, yol göstermezler, ilgi ve sevgiden yoksun bırakırlar, beslenme ve eğitimlerine kıymet vermezler. Çocuk aileyi rahatsız etmediği sürece çocukla alakalı bir gündem yoktur, lakin çocuk aileyi rahatsız ederse ailenin gündemine gelebilir. Bu tavır çoklukla çocuklu, kalabalık ailelerde; anne-baba olmanın gerektirdiği sorumlulukları tam olarak benimseyemeyen ya da çoklukla ben-merkezci tavır sergileyen ailelerde görülmektedir. Bu tavırla büyüyen çocuklar hayatları boyunca ilgiden mahrum kaldıklarından dolayı dikkat çekmek için etrafa ziyan verebilirler. Aileleyle kuramadığı kelamlı bağlantıdan dolayı, dil-bilişsel gelişiminde gerilik, geç konuşma ya da konuşma bozuklukları görülebilir. Gelecek gayelerinden mahrum bireyler olarak, anlık doyum için uğraşırlar. Ekseriyetle sosyalleşemeyerek içe dönük bireyler haline gelirler.

Demokratik Tavır
Bu tavrı sergileyen aileler, çoklukla çocuklarını takviyeler, tıpkı vakitte onlara sınırlama da getirirler. Onlar istek ve taleplerini dinlerken tıpkı vakitte onlara kurallar koyarak bu kurallara ahengi da beklerler. Karşılıklı kelamlı irtibat kuvvetlidir. Bu ailelerde çocuk da bireydir ve kelam hakkı vardır. Çocuğun hakları ebediyen göz önündedir. Çocuğun karar vermesine müsaade verilerek sorumluluk alması konusunda teşvik edilir. Bu ailelerde çocuklarının bağımsız birer birey olması öncelik bahsidir. Çocuk sevgi ve hürmetle büyür ve bunu göstermeyi öğrenir. Susmaya değil, konuşmaya, hakkını arayıp, istek ve taleplerini lisana getirmeye teşvik edilir. Çocuğa yol gösterilir lakin, alabileceği kararlar konusundaki sorumluluk ona verilir. Bu tavırla büyüyen çocuklar, yardımsever, arkadaş canlısı, toplumsal, karşısındakinin haklarına hürmet duyan ve onların ihtiyaçlarına hassas, fikirlerini rahatlıkla lisana getirebilen, özgüvenli, sorumluluklarının şuurunda bireyler haline gelirler.

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/anne-baba-tutumlarinin-cocuk-uzerindeki-etkisi