Beyinde Dikkat Ağları

türk,1999);(aktaran, Anderson, 1989). Tüm bunlar bize dikkatin muhtaçlık ile muhtaçlığa bağlı olarak hislerin yönlendirmesiyle birlikte hareket ettiğini düşündürebilir. Bu çalışmanın maksadı beynimizde bulunan dikkat ile ilgili bölgelerin incelenmesidir.

    Beyinde dikkati etkileyen sistemlerden birisi dopamin ağlarıdır.  Beyin sapında yer alan ventral tegmental alan (VTA) ve limbik kortekse uzanan mezokortikal dopamin ağı. Öğrenmeyi etkilediği üzere ,dikkati de etkileyerek etraf  ile etkileşimi sağlayacaktır (Öncü,Şenol,2002). Dopamin otonom hudut sisteminde adrenalin ve noradrenalin salınımı için bir ön şarttır. Locus seruleus , noradrenalin ve adrenalinin tüm beyne iletilmesini sağlayan hudut hücrelerinin merkezidir. Pons ve ortabeyin ortasında bulunur  (Köroğlu, 2015).

    Orta beyinde yer alan hipotalamus hudut sistemi ve hormonal sistemin kesişim noktasında bulunur. Hipotalamus aldığı sinirsel sinyaller ile hormonlar salgılar bu hormonlar hipofiz bezini uyarır ve hipofiz bezinden kortizol hormonu salınımına neden olur (Köroğlu,2015).Stres anında yüksek seviyede salgılanması konsantrasyon eksikliğine neden olmaktadır.

    Dikkat ile ilgili beyin bölgelerinden birincisi prefrontal korteks; hislerin denetimi, dikkat,bellek ve öğrenme, sürdürme üzere süreçler üzerinde tesirlidir. Bölgenin hasarında uyaranlara karşı dikkati toplamada problemler, bellek sorunları yaşanır. Prefrontal korteks üç kısımdan oluşur.

    Planlama ve sürdürme üzere süreçlerden sorumlu art ve yan kısımda yer alan dorsolateral prefrontal kortekstir ( Zararsız,Sarsılmaz,2005, Lou, vd., 1990).  Dikkat, bellek, yürütme üzere faaliyetlerden sorumlu olan bu bölgede meydana gelen bir hasarda şahısların dikkati uyarana yönlendirmede zorlanacağı ve yürütücü fonksiyonlarda yaşadığı sorun nedeniyle motivasyonunun da olumsuz etkileneceği söylenebilir.

    Zararsız ve Sarsılmaz’a nazaran (2005) , his ve dürtülerin denetiminden sorumlu orbitofrontal korteks hasarlarında da hiperaktivite ile birlikte dikkat kaybı ve buna bağlı olarak bağlantı sorunları yaşanır. Üçüncü bölge olan medial prefrontal korteks direkt dikkat ve motivasyon süreçlerinde rol oynar. Bölgenin hasarında dikkat ve ilginin azalmasıyla  kişi, vazifesi devam ettirmede sorun yaşar. Bu bilgiler doğrultusunda prefrontal korteksin tüm kısımlarının direkt ya da dolaylı olarak dikkat süreçlerini etkilediğini söyleyebiliriz.

    Singulat Girus , frontal lob gerisinden başlayıp temporal loba kadar uzanan bir bölgedir. Bölgenin hasarında seçenekleri görebilme, bir kanıdan başkasına dikkati aktarmada sorun yaşanır (Madi,2011). Temporal lob işitilenleri algılama etabında aktive olur. Bu algılama sürecinde bir dikkat kelam hususudur. Temporal lob hasarlarında işitilenleri seçmede sorun yaşanması muhtemel bir sonuçtur.

    Bu bulgular bize farklı birleşenlerden oluşan dikkatin bu bileşenlerinin her berinin beynin farklı bölgelerinde rol aldığını gösterse bile, o bölgede meydana gelecek hasarlarda yada stabilizasyonunun bozulmasında, dikkati meydana getiren bileşenlerin birbirlerini etkileyebileceğini göstermektedir. Birebir vakitte dikkatin bozulmasıyla uyaranlara karşı algı kapanacak ve kişi etrafında olup bitenlerden haberdar olamayacak yahut başladığı bir işi sürdürmekte sorun yaşadığı için irtibat zahmetleri yaşayacaktır. Tüm bunlar kişinin hayatını olumsuz etkileyecek ve uzun müddet devam etmesi farklı sorunların tabanını oluşturacaktır.

REFERANSLAR

1. Köroğlu, E.  (2015 ).Klinik psikiyatri (2. Baskı). Ankara: HYB ( ss. 757-767)

2. Lou, H.C., Henriksen,, L.,Bruhn,P. (1990). Focal cerebral dysfunction in developmental   learning disabilities.Lancet,335,8-11.

3. Madi,B.( 2011). Öğrenme beyinde nasıl oluşur (3. Baskı.) Ankara:Elif  Yayınevi (ss. 90-91).

1. Öncü, B., Şenol, S. (2002). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Etiyolojisi: Bütüncül Yaklaşım. Klinik Psikiyatri Mecmuası, 2, 111-119.

1. Öztürk, B. (1999). Öğrenme ve öğretmede dikkat. Ulusal Eğitim Mecmuası, 144, 51-58.

Zararsız ,İ., Sarsılmaz, M.,(2015). Prefrontal korteks.Türkiye Klinikleri Tıp Mecmuası,25,232-237.

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/beyinde-dikkat-aglari