Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu ve Beyinde Görülen Değişiklikler

nda ki alakanın incelenmesi hedeflenmiştir.

   Lokus seruleus (mavi benek) beyinin tüm bölgelerine ‘’noradrenalin’’ salan hudut hücrelerinin merkezidir (Köroğlu,2015).  Limbik yapılara noradrenalin temin eder.

      Travma sonrası gerilim bozukluğunda noradrenalin salınımında artış olur ve limbik sistem ile prefrontal korteks çok uyarılır ( alıntılayan Kavakçı,2014); ( aktaran Tural, Aker, Lider,2006). Beynin bu bölgelerinin noradrenalin tarafından uyarılması dikkati arttırır ve yaşantının güçlenmesini sağlar (Aston-Jones ve Bloom, 1981).  Bu da TSSB’ nin A teşhis kriterlerinden olan,yaşantının sıklıkla hatırlanmasına neden olur. Yaşantıyı daima hatırlayan ve yine yaşıyormuş üzere hisseden kişi, kendini ağır gerilim altında algılar ve agresif yansılar sergileyebilir.

      TSSB kümesine yapılan bir PET çalışmasında ,  Broca alanına kan akışının savaş sahneleri seyrederken azaldığı görüşmüştür ( alıntılayan, Özgem, Aydın ,1999 );( aktaran, Shin, Kosslyn, McNally  vd.,1997). Ayrıyeten Vietnam gazilerinde yapılan çalışmada TSSB tanısı alan kümede , daima gerilim sonrasında salgılanan serotoninin   hipokampus’e ziyan verdiği, hacmini küçülttüğü gözlemlenmiştir (Bremmer,Randall, vd.,1995).

    Bu araştırmalar sözel bellekte meydana gelen bozulmayla, hissettikleri hisleri lisana dökemeyen hastaların agrasif  tepkilerini açıklar niteliktedir.

    Travmatik yaşantıyla ilgili bellek sorunlarının,  kişi stresöre maruz kaldıktan sonra, medial prefrontal kortikal bölgede aktive olan dopaminerjik sistemle ilgili olabileceği belirtilmiştir (alıntılayan , Özer,2016 );(aktaran, Deutch, Clark, Roth,1990).

     Köroğlu (2015) ; amigdala, nörokimyasal süreçleri başlatmada tesirlidir. Hipokampus, hipotalamus üzere bölgelerin birbirine yakın olması sebebiyle, onlarla birlikte yaşananlara duygusal mana yükleyerek reaksiyon oluşturmamızı sağlar.

      Sürekli maruz kalınan gerilimle etkinliği azalan amigdala bölgeleri, duygusal anılardan sorumlu olduğu için  yaşanan duygusal belirtilerin sebebi olarak gösterilebilir.

      Hipotalamus, hudut sistemi ve hormonların etkileşim içinde  olduğu bir bölgededir. Hormon salgılanmasında değerli rolü vardır. Hipofiz bezinden kortizol hormonu salınımına tesir eder. Gerilim durumunda fizyolojik yansılar vermemize sebep olur.  

     Limbik sistem ile frontal korteks ortasında bulunan ön singulat ve prefrontal korteks, üst seviye davranışların düzenlenmesinden sorumludur. Kontaklı yapılar reaksiyon oluşturmadan evvel bu bölgelerin denetiminden geçerler. Örneğin; amigdala etkin hale gelince vereceği reaksiyon evvel burada kıymetlendirilir. Bu nedenle gerilime karşı vereceğimiz reaksiyonlarda epeyce kıymetli bölgelerdir.

     Locus seruleus salgıladığı noradrenalin ile, DSM-5 teşhis kriterlerinde yer alan; irkilme reaksiyonlarının oluşmasına, bellek sorunlarının yaşanmasına, travma yaşantısının daima yine yaşanıyormuşçasına hatırlanmasına, öteki beyin bölgeleriyle birlikte stresöre reaksiyonların oluşmasına neden olmaktadır.

REFERANSLAR

1.  Aston-Jones G., Bloom F.E. (1981). Norepinephrine-containing locus coeruleus neurons in behaving rats exhibit pronounced responses to nonnoxious environmental stimuli. J Neurosci,  1,887-900.

2.  Bremmer J.D., Randall P., Scott T.M., Bronen R.A., Seibyl J.P., Southwick S.M., vd. (1995). MRI based measurement of hippocampal volume in patients with combat-related posttraumatic stress disorder. The American Journal of Psycihiatry ,7, 973-981.

3.  Kavakçı, Ö.  (2014) .Ruhsal travma tedavisi için  emdr (2. Baskı). Ankara: HYB (ss. 3-15)

4.  Köroğlu, E.  (2015 ).Klinik psikiyatri (2. Baskı). Ankara: HYB ( ss. 757-767)

5.  Köroğlu, E.  (2015 ). Psikiyatri sözlüğü. Ankara: HYB

6.  Nussbaum, AM. (2017). DSM-V yönelimli tanısal görüşme kitabı. (E. Köroğlu, çev.)                                               Ankara;HYB. (ss. 87-90)

7.  Özer, Ö. (2016). Travma sonrası gerilim bozukluğu olan hastalarda talamus hacimleri ve klinik   değişkenlerle münasebeti ( Uzmanlık tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ ). ( ss. 1-15 ).

8.  Özgen, F. , Aydın, H . (1999 ). Travma sonrası gerilim bozukluğu. Klinik Psikiyatri, 1,34-41

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/travma-sonrasi-stres-bozuklugu-ve-beyinde-gorulen-degisiklikler