Yaşlı Deyip Geçmeyin

Yaşlanma doğal bir süreçtir ve hafızada bir ekip değişikliklere yol açar. Birçokları yaşlanmayı bilişsel performanstaki düşüşle ilişkilendirir. Yetişkinlikte gelişen bilişsel değişimlerin tamamı
olumsuz değildir. Kimi yetenekler nispeten değişmeden kalır. Hatta kimileri daha da gelişir.

Değişmeyen yetenekler; öncelikle örtük bellek(açık olmayan hafıza) ömür uzunluğu tıpkı kalır. Öteki bir deyişle bisiklet sürmeyi bir defa öğrendiğinizde ne kadar yaşlanırsanız yaşlanın bu yöntemsel bellek (doğrudan doğruya şuurlu erişime açık olan hafıza) daima sizinle gelecektir. Tabi rastgele bir beyin hasarı ya da hastalığı geçirmediğiniz surece. Tanıma belleği de vakitten bağımsız olarak nispeten sabit kalır. Yani bir şeyi öğrendiğinizde daha sonra o şeyi bir listeden seçebilme yeteneğiniz 27 yaşınızda neyse 67 yaşınızda da çabucak hemen odur.

Gelişen yetenekler; anlamsal bellek (genel kültür bilgilerinin saklandığı hafıza) 60 yaş civarına kadar gelişmeye devam eder ve lakin ondan sonra gerilemeye başlar. Yani yaşlı insanların sözel yetenekleri hala yerli yerindedir. Çok düzgün bulmaca arkadaşı olmalarının nedeni de
budur. Yaşlı insanların gençlerden ilerde olduğunun bir öteki alan da yeniden ilgili bir kavram olarak kristalize zekâdır. Bu bilgi ve deneyimleri kullanabilme yeteneğiyle ilgili zekâ cinsidir. Daha yaşlı
beşerler daha uzun müddet yaşayıp daha çok bilgi ve deneyim kazanmış olduklarından bu akla yatkın bir sonuçtur. Kristalize zekâ çoğunlukla, okuduğunu manaya ve mukayese testleriyle ölçülür. Yaşlı beşerler bu testlerde gençlerden daha başarılıdır. Son olarak yaşlı beşerler; şahıslar ortası yahut his yüklü sorunlar ortasında ekseriyetle daha güzel mantık yürütür. Bireyin belirli bir cins duruma dair bilgi ve deneyimi ne kadar enginse bu deneyimlere dayanarak benzeri bir durumla başa
çıkabilme ihtimali de o kadar yüksektir. Yaş ilerledikçe elbette gerileyen bilişsel yeteneklerimiz de vardır. Tanıma değişmese bile hatırlama zorlaşır. Yaşlı insanların reaksiyon üretmesi gençlere göre
daha zordur. Hür hatırlama testi sonuçları bunu ispatlar niteliktedir. Benzeri biçimde olaysal bellek (zaman ve yer üzere değişkenlere bağlı bilgileri kapsar) de geriler. Uzun müddet evvel
oluşmuş bellekler birden fazla vakit değişmeden kalsa da yaş ilerledikçe yeni olaysal bellekler oluşturmak zorlaşır. Yaşlanınca süreç suratı da düşer. Mesela birlikte Kim Milyoner Olmak İster? Yarışını izlediğiniz anneanneniz, sizinle tıpkı sayıda soruyu gerçek cevaplayabilir. Hatta
sizden daha başarılı da olabilir. Lakin kısa müddetli reaksiyon vermek konusunda sizden daha çok zorlanır. Yaşlandıkça süreç suratına bağlı olarak bölünmüş dikkat de geriler. Dikkatimizi bir vazifeden alıp bir
misyona vermemiz gitgide daha sıkıntı bir hal alır.Bu nedenle dikkatimiz daha kolay dağılır.

Özetle yetişkinlikte gerçekleşen bilişsel değişimler her vakit olumsuz değildir. Birtakım bilişsel yetenekler gerilese de sağlıklı yaşlılarda kimi bilişsel yetenekler değişmeden kalır. Hatta kimileri daha da gelişir.

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/yasli-deyip-gecmeyin