Obsesif-Kompülsif Bozukluk ve Takıntı Hastalığı

i bir kısmını bu yinelenen fikir ve davranışların işgal etmesi obsesif-kompülsif bozukluk olarak kıymetlendirilir.

    Hastalık bir döngü etrafında bedene gelir. Kişinin mahzur olmaktan aciz olduğu fikirler obsesyon olarak isimlendirilir ve yinelenen bir gerilim kaynağına dönüşür. Bu süreçte, gerilimi bastırabilmek için bir kurtuluş yolu olarak gözüken ritüele benzeri davranışlar, yani kompülsiyonlara başvurulur. Kompülsiyonlar kısa ve süreksiz rahatlamalar sağlasa da obsesyonların tekrar ortaya çıkmasını engelleyemez ve kişi içinden çıkılamaz bir döngünün içine hapsolur.

    Her 100 bireyden 3’ünde görülen Obsesif-Kompülsif Bozukluk; çocukluk, ergenlik ve yetişkinlikte ortaya çıktığı üzere, makul bir sosyoekonomik kısma yahut azınlığa özel değildir. Erkeklerde bayanlara oranla daha fazla rastlanır.

    Hastalığın döngüsel yapısı her toplum ve kültürde benzerlikler gösterse de kişinin saplantılı fikirleri ve endişeleriyle, bunları dengelemek ismine başvurduğu ritüel-vari davranışların sayısız çeşitliği bulunabilir. Bunlardan en sık görülen tipleri bulaşma ve paklık, kuşku ve denetim, simetri ve sistem, dokunma ve sayma saplantılarıdır.

    Bulaşma ve paklık: Kişinin vücuduna, giysilerine, yaşadığı yahut çalıştığı ortama kir, toz, mikrop üzere hijyen içermeyen hususların bulaşacağına dair takıntıları vardır. Bunun sonucunda vaktinin birçoklarını vücudunu ve etrafını çok temizlemeyle yahut bulaşmanın gerçekleşmemesi için absürd tahliller düşünmeyle geçirir.

    Kuşku ve denetim: Kuşku güçlü obsesyonlardan biridir. Kişi, kuşkusunu gidermeden günlük hayatına devam edemez. Kuşku ekseriyetle güvenlik ile ilgili durumlarda ortaya çıkar. Prizden çekilmeyen ütü, gazı kesilmemiş ocak, kitlenmemiş kapılar hastanın zihninde dönüp durur. Bu obsesyonun karşısında, denetim kompülsiyonu gelişir. Kuşku duyulan durumdan emin olabilmek ismine sayısız denetim gerçekleşir.

    Simetri ve sistem: En sık rastlanan obsesyonlardan olan simetri gereksinimi sonucu kişi gördüğü her objenin nizamına dikkat eder. Yaşadığı konutu bu takıntısına nazaran düzenlemiş olsa da, girdiği kamu binaları yahut öteki konutlarda kendine mani olması güçleşir. Simetrik gözükmesini istediği objeler bir halının saçakları olabileceği üzere ulaşmaya çalıştığı nizam de sırf kendisi için mana tabir eden bir doku içerebilir.

    Bunlar dışında cinsel ve dinî içerikli obsesyonlar, biriktirme ve saklama, sayma ve dokunma kompülsiyonları da sıklıkla görülür.

    Obsesif-Kompülsif Bozukluk, ortaya çıkışı itibariyle tam olarak aydınlatılamasa da genetik sebepler, beyin işlevleri, geçmiş yaşantılar ve kişilik özelliklerinin tesirli olduğu görülmüştür.

    Genetik Faktörler: Hormonal dengesizliğin ebeveynden aktarıldığına ve Obsesif-Kompülsif bozukluğa sahip danışanların anne-babalarında da bu semptomların görülmesine dair bulgular, OKB’nin genetik tarafına işaret eder.

Beyin: Obsesif-Kompülsif Bozukluk, serotonin ismi verilen hormonun düzeyindeki düşmeyle de açıklanabilir. Serotonin nöronlar ortasında aldığı irtibat rolünün dışında, beynin kimi bölgelerinin fonksiyonunu de belirlediğinden, düzeyindeki olağandışı düşüşler OKB’ye yol açabilir.

    Travma: Danışanın çocukluğunda maruz kaldığı cinsel taciz, bedelli bir yakını kaybetme yahut doğal afet üzere olaylar, başka çevresel faktörlerle birleşerek OKB’yi ortaya çıkarabilir.

    Kişilik Özellikleri: Mükemmelliyetçi, detaylı düşünen, titiz ve kurallara bağlı bireylerde OKB görülme sıklığının daha fazla olduğu gözlemlenmiştir.

    Obsesif-Kompülsif Bozukluğun tedavisi kişinin hayatına devam edebilmesi için yüksek kıymet taşır. Bir uzmana başvurulmadan evvel yaşanan süreçte ailenin ve arkadaşların reaksiyonu, hastanın tedaviye olan algısını değiştirebilir. Erken tedavi imkanı ve tedaviden alınacak geri dönüşün hızlanması buna bağlıdır. İlaç ve Bilişsel Davranışçı Terapi, OKB tedavisinde en güzel teknikler olarak bilinir.   

    Bilişsel Davranışçı  Terapi uygulayan uzman, danışanın içinde hapsolduğu döngüyü kırmak için, kompülsiyonlara sebep olan obsesyonların önüne geçmeye çalışır. Kompülsiyonları engelleyerek, kişinin rahatsız olduğu fikirlerle yüzleşmesini sağlar. Obsesyonları yinelenen davranışlarla zihninden atamayan kişi, bu fikirlerin içerdiği gerçeklik hissesini ve sorumluluk algısını yıkarak yerini sağlıklı fikirlerin aldığı bir sürece girer. Bu nedenle kesinlikle bir psikolog dayanağı almakta yarar vardır.

Kaynak Site İsmi
Hekim Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/obsesif-kompulsif-bozukluk-ve-takinti-hastaligi