Gaye

ani amaçlarını belirlerler; yoksa maksat belirlemeden bir işe girişmek, çabalamak ne kadar ahmakça diyebilirsiniz. Doğru! Aslında birçok davranışımızı seçtiğimiz maksatlar doğrultusunda gerçekleştiririz. Lakin bunların birden fazla kısa vadeli, çabuk zevke dönüşebilen, zorlayıcı olmayan ve çok çaba gerektirmeyen amaçlardır. Ne var ki insanoğlu küçük gayelere ulaşmaktan çok memnun olmaz. Kitabımızın başında bahsettiğimiz temel gereksinimleri karşılamayı dilekler. Bu bir yaratılış özelliği ve işe yarmayan olmak insanı ne kadar umursamaz görünse de mutsuz eder. Bu yüzden nitekim bir gayesi olmayan ve üretemeyen ve başarılı olamayanlar güya bütün bunlar oluyormuş üzere palavra söylerler ya da küçük muvaffakiyetlerini abartarak birebir potaya gelmek isterler. Güçlü bir gereksinim varlığını ispatlamak.

Cansız varlıklara dikkat edin! Atom çekirdeği etrafında dönen elektronlar canlı karıncalardan bile daha dinamiktir. Cihanda cansız olduğunu bildiğimiz birçok gezegen yıldız ve galaksi milimetrik hesaplarla yörüngesinde koşturup durmaktadır. Ya canlılar! Ağustos böceğinin kıssası yalnızca bir kıssa. Yazın tembellik ettiği ve kışın karıncaya muhtaç olduğu yalnızca insanoğluna bir benzetme. Hiçbir hayvan şayet insanoğlu müdahale etmezse, diğer bir hayvana dilencilik etmez. Zira onun genetiğindeki hassas programları, yani içgüdüleri bütün yolları tanım eder ve çabayı asla bırakmazlar. Yeryüzündeki dilencilik yalnızca insanların uğraştığı bir iştir. Keşke bu türlü bir uğraşı hiç olmasa. En ufak mikroorganizmalardan en devasa yaratıklara kadar yaşayan tüm canlılar şaşmaz bir amacın peşinde koşarlar. Asla vazgeçmezler ve kesinlikle kendi alanlarında sayısız muvaffakiyetler elde ederler. Bununla birlikte onlardan çok daha süper yeteneklerle donatılmış ve hiçbirinin sahip olmadığı zekâsı sayesinde daima gelişebilen tek varlık olan insan, neden çok daha mücadeleci ve başarılı olamasın. Bunun için bir defa daha nereye gittiğinizi ve neden gittiğinizi düşünün!

Bu gereksinimler her vakit bedensel olmayabilir; psikolojikte olabilir. Mesela beşerler çoklukla kendilerini seven beşerlerle birlikte olurlar. Siz hiç ‘benden nefret eden beşerlerle birlikte yaşamayı çok severim’ diyen birini duydunuz mu? Burada sevilme muhtaçlığını karşılamak hedeftir. Yeterli bir sanatkâr olmayı arzulayan sanatçı yapıtlarını insanların beğenmesini ve takdir edilmesini bekler. Takdir de bir gereksinimdir. Küçücük bir çocuk bile çekyata çıkmayı başardığında gerisine dönüp bakar; kutlasınlar, takdir etsinler diye. Beşerler neden bu kadar çok koltuk hengamesi yapıyorlar dersiniz. Statü ve saygınlık kazanmak da bir gereksinimdir. Üniversite imtihanına hazırlanan bir öğrenci sevdiği bir mesleği maksat edinmiş Tıp seçmiştir. Aslında örtülü gayesi da doktorluk mesleğinin saygınlığıdır.

“Büyük adamların hedefleri, başkalarının sırf istekleri vardır.” DÜNYA ATASÖZÜ

Bir niyetin amaca dönüşmesi için şu etaplardan geçmesi gerekir:

1. Muhtaçlık hissetme ve Muhtaçlıklarının farkında olma.
2. Pragmatist hayal kurma
3. Arzulama
4. Sistematik ve şuurlu maksat koyma

“Güçlü kararlar, güçlü dileklerin eseridir.”

Hayallerimiz gereksinim ve beklenti tabanına oturduktan sonra o hayalimizi ne kadar istediğimiz çok çok kıymetli. Onun için yüzlerce yarışçıdan bir şampiyon çıkıyor. Milyonların içinden bir başbakan seçiliyor. Hiç biri bahtım yaver gitti demez, zira ateşli sıtma üzere iliklerine işleyen dilekleri ve uzunluklarını aşan terlerine vefasızlık etmek istemezler. Üniversite iki milyona yakın adaydan istenen kısımlara birinci 50 bin’i girebiliyor. Buda milyonu aşkın insanı geride bırakacak performans gerektiriyor. Nitekim bu türlü bir imtihanı kazanmak çok güç. Tabi ki istediği bedellerde var. Bedelini ödeyenler zafer kazanabilir.  Türk beşerinin bağımsızlık zaferinin bedelini düşünürseniz, Balkan, Rus, 1. Dünya ve Kurtuluş savaşlarını dâhil edersek milyonların kanını görürsünüz. Öksüz kalmış, eşini kaybetmiş, açlık ve sefalete düşmüş, yurtları işgal edilip esir alınmış, malı ve namusuna kast edilmiş milyonları görürsünüz. Pekala, bizim bedelimiz nedir? Bu imtihanı kazanmak için canımızdan, sağlımızdan, mutluluğumuzdan mı o9lacağız? Hayır. Hiç de kendimizi yıpratacak, kalıcı hasarlar meydana getirecek kayıplarımız olmayacak. Yalnızca zevklerimizi, eğlencelerimizi, boş vakitlerimizi, toplumsal aktivitelimizden bir kısmını düzenleyeceğiz. Birazcık kısabiliriz, erteleyebiliriz, robotlaşmadan lakin işimizin farkında olarak düzenleyeceğiz. Bir de muvaffakiyetin öteki ihtiyaçları olan öğrenme teknikleri ve donanımları kazanancağız. Ve sonuçta ömrümüzün sonuna kadar başarmış bir insanın özgüveniyle ve kendimizin şampiyonu olarak yaşayacağız. Hayal ettiğimiz hayatı hedefleştirmiş ve sonunda elde etmiş olacağız. Ne dersiniz? Hayallerimiz yalnızca hayal olarak mı kalsın, yoksa onları amaç yapıp koşalım mı peşinde, ona kavuşana dek?

İnsanların büyük bir kısmının muvaffakiyet seviyeleri kapasitelerinin altındadır. Potansiyeli performansa dönüştürmenin birinci adımı kapasitemizi keşfederek ona uygun bir maksat geliştirmektir. Maksatlarını belirleyen beşerler bazen yalnızca ilgi duyduğu bir alana odaklanıyor. Kimileri aslında sevmediği bir noktayı yalnızca itibarından dolayı amaç seçiyor. Amaçsız insanların tamamı, amacı olanlarında gerçek niteliklere nazaran seçim yapamayanları başarısız olur.  Yunus Emre’nin yüzlerce yıl evvel dediği üzere insan evvel kendini bilmeli, kendini tanımalıdır.  Potansiyelini bilmeyen öğrenciler genelde daha küçük gayeler koyarak riske girmemiş olurlar. Kimileri da çok üstünde amaç belirleyerek çok çalışmak zorunda kalır yinede istediği başarıyı elde edemez. Bu sefer de he çok güç sarf eder hem de özgüveni gitgide düşer. Çok emek harcamasına karşın muvaffakiyete ulaşamaz. Gardner’in çoklu zekâ kuramına nazaran en az sekiz zekâ alanında bedellendirilen zekânın birde zihin sel performans derecesi düşünüldüğünde beynin anlaşılmasının hem çok gerekli hem de biraz güç olduğu anlaşılıyor. Bir insanın matematiksel zekâ alanı çok gelişmişken sözel hüneri daha az gelişmiş olsun. Bu öğrencinin ben edebiyat alnını çok seviyorum diyerek bu tarafta çalışması yalnızca ilgisine nazaran gaye koyduğunu gösterir. Bu seferde hem mevcut gelişmiş zekâ alanını kullanamamış olur, hem de öteki alanın da yer tutabilmek için çok fazla çaba sarf etmek zorunda kalır. Yinede çok güzel bir edebiyatçı olacaktır diyemeyiz. Tabi ki bir alanda çok emek harcayan birisi muhakkak noktalara gelebilir ve hatta başarılı da olabilir. Burada asıl anlatılmak istenen zihinsel gücün tasarruflu kullanımı ve daha üstün başarılara daha kısa müddette ve daha sağlıklı ulaşabilmektir. Yoksa insanları yetenekleriyle sonlandırmak gayesi güdemeyiz. Lakin şu da var ki aslında doğuştan belirli genetik sınırlamaların varlığı da reddedilemez bir gerçek. Buna karşın yetenekler geliştirilebilir, zayıf alanları güçlendirilebilir.

AMAÇ SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLECEK KONULAR:

1. Mesleğe dönük gaye seçilmesi
2. Mantıkla açıklanabilir olması
3. Ulaşılabilir olması
4. Motive edici olması
5. Gereksinim ve beklentileri karşılaması
6. Kesin ve net olması
7. Ölçülebilir olması
8. Muhakkak bir vakit dilimine nazaran ayarlanmış olması ve ünitelere bölünmesi

1. Yararlı olma emeli güdülmesi

Fatih’in yastığındaki İstanbul krokisi üzere amacınızı sık sık seyredin. Ona ulaştığımız anı hayal edin sıkça. Sevinicinizi, coşkunuzu, yakınlarınızın memnunluğunu hayal edin. Bilhassa ders çalışmak istemediğiniz vakitlerde ve de yatağınıza uzandığınızda…

Kaynak Site İsmi
Tabip Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/hedef