Başarısızlık Şeması

başarısız olacağınıza dair gerçekçi olmayan bir inanç taşırsınız ve elde ettiğiniz gerçek muvaffakiyetler bile içsel olarak bu şemayı değiştirmeye yetmez. Zira bu başarılarınızı fark etmez, önemsemez, çeşitli başarısızlıklarınıza ya da hayali başarısızlıklarınıza odaklanırsınız. Kendinizi sık sık diğerleriyle kıyaslamaktan alıkoyamazsınız ve kendinizi başkalarına nazaran yeteneksiz, düşük düzeyde, algılaması zayıf, maharetsiz, daha az başarılı ya da büsbütün başarısız olarak algılarsınız. Başarısızlık şeması genel olarak tüm alanlarda olabileceği üzere özel olarak bir alanda da ortaya çıkabilir. Mesela genel manada başarısızlık şeması olmayan biri “matematikte başarısız olmak”, İngilizcede başarısız olmak”, evlilikte başarısız olmak” üzere kimi kendisine nazaran özelleştirdiği bir ekip alanlarda da başarısız olacağı hissine kapılabilir. Bu şemaya sahip şahıslarda muhakkak başlı birtakım davranışlar görülebilir. Bu davranışlarda bulunuyorsanız sizinde içinizde başarısız olacağınız istikametinde derin bir inanç olabilir ve başarılı olmak için öncelikle bu gerçekçi olmayan inancınızı değiştirmeniz gerekebilir.

Başarısızlık Şemasının Karakteristik Davranışları Nelerdir?

• Başarmak için efor göstermemek. (Zaten başarısız olacağım kanısı hakimdir. Hem boşuna çabalamak istemez hem de uğraş gösterip başarısız olmaktansa hiç uğraş göstermeden başarısız olmak daha makuldür. En azından çalışmadım, çabalamadım üzere ondan başarısız oldum halinde kendisini savunabilir, diğerlerine ve kendisine karşı. Öteki türlü hem uğraş göstermek hem başaramamak daha büyük bir aptallıktır diye düşünülür.)

• İmkan olmasına karşın, nitekim gösterebileceği potansiyelin çok altında bir meslek seçmek. Kendini gerçekleştirmek için adım atmamak ve kaçınmak

• Hiçbir risk almamak için asıl istediği işi daima ertelemek ya da yapmamak.

• Başlangıç düzeyinde bir işte çalışmayı yahut oburlarının işinde çalışmayı kaldıramamak. (Başkaları tarafından değerlendirilmeye yönelik kaygılar yaşadığı için)

• Bir işte çalışırken, başarısızlık telaşı nedeni ile işe karşı ve iş yerine karşı, çalışanlara karşı olumsuz tavırlar geliştirmek.

• Kendi işinizle ilgili uzmanlaşmak ve kendinizi geliştirmek için uğraş harcamamak, yerinde saymak.

• Başarılması çok sıkıntı amaçlar belirlemek. Daima uzun vadeli planlar yapmak, kısa vadedeki planları düşünmemek.

• İşle ilgili insiyatif almaktan ve bağımsız karar vermekten kaçınmak, bu türlü durumlarda çeşitli bedensel yakınmaların  da oluşması, sorumluluk almaktan kaçmak.

• Gerçekte başarılı işleriniz olmasına karşın temelde aptal yahut yeteneksiz olduğunuzu hissediyorsunuz. Bu nedenle de insanları kandırdığınızı hissetmek.

• Yeteneklerinizi ve başarılarınızı küçümseyerek  sürekli kusurlarınızı ve zayıf noktalarınızı fark etmek, Başarılı olduğunuz halde kendinizi başarısız hissetmekten alıkoyamamak

• Münasebetlerde eş yahut arkadaş  olarak başarılı şahısları seçmek ya da onların başarılarıyla övünmek.

• Beşerler için çok fazla fedakarlık yaparak hissetiğiniz başarısızlığı kamufule etmeye çalışmak.

• Dış görünüşünüze çok ehemmiyet vererek başarısızlık hissinizi kamufule etmeye çalışmak.

Başarısızlık Şemasına sahip bireylerin üstte bahsettiğim üzere ve bunlara emsal başarılı olmayı engelleyici bir kadro davranışları görülür. Başarısızlık şemasına sahip bireyler bu şemanın doğrulanması için kendilerini daima bir başarısızlığa sürükleyecek davranışlarda ve seçimlerde bulunabilirler. Böylece onlar için “ Evet ben başarısızım” şeması doğrulanmış olur ve bu durum farkında olunmadıkça ve bu gerçekçi olmayan şema değişmedikçe kendini gerçekleştiren kehanet üzere kısır bir döngü şeklinde devam eder. Yukarıda bahsettiğim başarısızlık hislerini yaşıyorsanız, kendi başarılarınızı engelleyici davranışlar ve seçimlerde bulunuyorsanız, ne olursa olsun içinizdeki başarısızlık hissini atamıyorsanız sizde de “Başarısızlık Şeması” olabilir.

Kaynak Site Adı
Doktor Takvimi
https://www.doktortakvimi.com/blog/basarisizlik-semasi